سعید رجبی فروتنآییننامه رده‌بندی سنی فیلمهای سینمایی این روزها دستمایه ای برای انتقاد علیه سیاست‌های سینمایی دولت شده است و از بد حادثه در برنامه های رادیویی و تلویزیونی هر قدر عرصه برای منتقدان و مخالفان وسیع و گشوده است، خواسته یا ناخواسته صدا و تصویری از نمایندگان دولت در این برنامه ها شنیده و مشاهده نمی‌شود. !
حکم توقف اجرای دستورالعمل رده‌بندی سنی از سوی دیوان عدالت اداری که طی روزهای گذشته ابلاغ شد و البته قبل از ابلاغ رسمی به ارشاد، دیگران! از مفاد آن باخبر شده‌بودند، ابعاد تازه‌ای به مخالفت‌ها بخشید و در ادامه باید دید که سازمان سینمایی چگونه درصدد رفع سوء تفاهمات ایجاد شده و تنویر افکار عمومی برخواهد آمد. اینکه می‌گویم سوء تفاهم به آن خاطر است که شالوده انتقادات متوجه متن دستورالعمل پیشین است و آنچه که مدتی قبل تحت عنوان «شیوه نامه رده بندی سنی آثار سینمایی» همزمان با معرفی هیات ۳۰ و سپس ۳۵ نفره شورای رده بندی منتشر شد، فاقد اشکالاتی است که در نسخه قبلی به عیان پیدا بود. به عنوان مثال در متن جدید رده سنی ۱۸+ حذف شده است و همچنین لحن تحکم آمیز و آمرانه پیشین به توصیه های ارشادی تغییر یافته و اعمال مقررات انضباطی برای خاطیان، به احکام انضباطی آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود برای فعالیتهای رسمی هر یک از شخصیت‌های حقوقی از جمله سینماداران و شرکت های پخش و توزیع مستند شده‌است. البته یکی از کاستی‌های شیوه‌نامه جدید که قطعا با دریافت بازخوردهای اجتماعی می‌تواند ویرایش تازه‌ای به خود ببیند، روشن نکردن مصادیق روشن برای هر یک از رده های سنی تعریف شده است تا راهنمای روشن تر و گویایی برای مخاطبان بویژه والدین باشد.
نکته مهمتری که منتقدان نباید از یاد ببرند این است که رده بندی سنی از دهه هفتاد در سینمای ایران باب شد و فیلم های زیادی تا قبل از مطرح شدن شیوه نامه رده بندی سنی، مشمول محدودیت سنی در نمایش عمومی شدند و در واقع شورای بازبینی برای آنکه سد و مانعی در مسیر نمایش فیلمهای خاص نشود و از سوی دیگر مانع از آسیب های احتمالی به گروه های سنی کودک و نوجوان بشود، به موجب تشخیص خود و در چارچوب آیین نامه نظارت بر نمایش فیلم مصوب هیات وزیران، مبادرت به رده بندی سنی می‌کرد. در دوره اخیر احتمالاً به منظور شفاف سازی تصمیم براین گرفته شد تا رده بندی سنی وفق یک دستورالعمل داخلی روشن و گویا، راهنمای عمل و تصمیم مرجع رده‌بندی سنی بشود. در همین راستا به توصیه صاحبنظران و منتقدان دستورالعمل پیشین، این وظیفه از روی دوش شورای بازبینی برداشته شد و در اقدامی دمکراتیک به نهاد مشورتی همان شورا و این بار به مجمعی با حضور شخصیت‌های کارشناس در علوم تعلیم و تربیت، ادبیات، سینما، جامعه شناسی و روانشناسی واگذار شد. اما هنوز خروجی مصوبات این مجمع به روی پرده‌ها نیامده بود که اتفاقات اخیر رخ داد و چون و چراها آغاز شد.
بنابراین تاکید می شود رده‌بندی سنی اعمال شده برای بعضی از آثار سینمایی روی پرده حاصل تشریک مساعی و اختیارات قانونی شورای بازبینی آثار سینمایی و مستند به بندهای ۱۱و ۱۳ آیین نامه نظارت بر نمایش فیلم است. همانطور که شورای پروانه نمایش غیرسیمایی نیز مدت‌های مدیدی است که رده‌بندی سنی را برای بعضی از محصولات قابل نمایش جدی گرفته‌است و از این پس نیز می‌تواند تا زمان تدوین و اصلاحات نهایی شیوه‌نامه رده‌بندی آثار سینمایی و طی مراتب اداری برای رسمیت بخشیدن به آن، ادامه یابد.
فارغ از بررسی جنبه‌های حقوقی و دیوانی مفاد آیین‌نامه داخلی رده‌بندی سنی که در جای خود ارزشمند و قابل اعتناست، متاسفانه بعضی از مخالفان بالفطره درصدد بوده و هستند که با آدرس غلط این تصور را در اذهان جا بیاندازند که رده‌بندی سنی پوشش و دستاویزی برای نمایش عمومی فیلمهای توقیف شده و یا کوتاه‌آمدن از ضوابط ممیزی است. به عبارت روشن تر پیش فرض این عده از مخالفان آن است که بالا رفتن رده‌سنی فیلم‌ها معنایی جز مباح دانستن و مجاز بودن نمایش صحنه های خلاف شرع و عرف در فیلم‌ها ندارد! در حالیکه بر اساس قانون، مرجع بازبینی و صدور پروانه نمایش شورای مشخصی است که می‌تواند راساً با اعمال رده‌بندی سنی و یا بدون آن به وظایف قانونی خود عمل کند و اتفاقا با استفاده از تمهید خردمندانه رده‌بندی سنی امنیت فرهنگی و روانی بیشتری را به فضای سینما و نمایش خانگی کشور ببخشد و صرفا راهنمای خانواده‌ها در انتخاب محصول مناسب باشد.
در خاتمه مرور اهداف اجرای طرح رده بندی سنی می تواند نیات مجریان آن را بهتر نمودار سازد:
- ارزیابی تمامیت فیلم با معیارهای فرهنگی، عرفی و مذهبی جامعه با هدف بدآموز نبودن آثار برای تمامی گروههای سنی. در معرض خطر در برابر نمایش خشونت افسار گسیخته، خونریزی، رفتارهای هیجانی و مجرمانه مانند استفاده از اسلحه گرم یا سرد،خودکشی، خودآزاری.
- هدایت گروه های سنی ناتوان از درک نادرستی فعالیتهای ضد قوانین و هنجارهای عمومی جامعه.
- پرهیز از نمایش تبعیض قومی، نژادی، جنسیتی و مذهبی، معلولیت‌های ذهنی، جسمی وجنسی و نیز پیشگیری از نمایش حرکات و الفاظ رکیک و نامناسب برای کودکان و نوجوانان.
- حمایت از گروه های سنی در معرض خطر در برابر نمایش خشونت افسار گسیخته، خونریزی، رفتارهای هیجانی و مجرمانه مانند استفاده از اسلحه گرم یا سرد،خودکشی، خودآزاری
- جلوگیری از تاثیرگذاری مثبت نمایش مصرف مشروبات الکلی، سیگار و مواد مخدر با تاکید بر پرهیز از آموزش تولید این گونه مواد.
اضافه کردن نظر