روزانه های سینمایی

شمارش معکوس برای آغاز یک جشن

بعد از سه سال وقفه بزودی طی مراسمی برگزیدگان انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی معرفی خواهند شد تا آرای حدود یکصد منتقد سینمایی پس از ارزیابی کیفی بیش از ۵۰۰ فیلم سینمایی اعلام شود. این تعداد فیلم طی سالهای ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳ اکران شده‌اند و داوران به روش آکادمی، در پرسشنامه‌هایی که پیش از این در اختیار آنها قرار گرفته است، در رشته‌های مختلف اعلام شده (تقریبا همان عناوین جشنواره فیلم فجر)دست به انتخاب و گزینش بهترین‌ها زده‌اند.
پیش از این قرار بود نامزدهای جشن در اوایل خرداد معرفی شوند و آیین اصلی در نیمه خرداد برگزار شود.
با احتساب اینکه نامزدها در تاریخ مقرر معرفی نشدند، قاعدتا جشن منتقدان نیز در روزهای پایانی خرداد برگزار خواهد شد.
اما اهمیت جشن منتقدان در چیست؟ اگر به روال سه سال گذشته این جشن نبود، چه اتفاقی می‌افتاد آیا در روال تولید و نمایش فیلم‌های برفوش کمدی وقفه‌ای ایجاد می‌شد؟ آیا تاثیری در کم و کیف سبد محصولات سینمایی رخ می‌داد؟
حقیقتش را بخواهید انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی درست یا غلط در انتقاد از سیاست‌های انقباضی دولت گذشته آگاهانه فکر جشن را از سرش خارج کرد و منتظر ماند تا از پس ابرهای تیره، آفتاب روشنایی و امید بردمد. این اتفاق افتاد دولت دیگری با انتخاب مردم برسر کار آمد. انجمن منتقدان در جشنواره فیلم فجر خودی نشان داد و برای اعضایش تسهیلاتی را در نظر گرفت تا فیلم‌ها را ببینند و از آن مهمتر هیات مدیره انجمن از بین اعضا داورانی را برگزید تا نسبت به انتخاب بهترین فیلم‌های جشنواره اقدام کنند. انجمن در ادامه وعده برگزاری دوباره جشن سینمایی را داد و تمهیدات اجرایی آن را آغاز کرد.
جشن منتقدان و انتخاب آثار و عناوین برگزیده در آن، به روش اسکار انجام می‌شود و بیش از یکصد عضو داوطلب فرم‌های ارسالی را تکمیل کرده‌اند.
خوبی این روش آن است که برخلاف دوره کوتاه ایام جشنواره‌های سینمایی، داوران فرصت دارند تا با فاصله گرفتن از فضای احساسی و بدور از استرس و تنگی وقت، تصمیم خود را بگیرند و به مقایسه هنرنمایی و کیفیت کار هنرمندان در رشته‌های گوناگون بپردازند.
در سه سال گذشته بسیاری از منتقدان در باره فیلم‌های مورد علاقه خود به اظهارنظر مکتوب و یا شفاهی مبادرت کرده‌اند اما آنچه ارزیابی نهایی را جذاب می‌کند، معدل آرا و نظرات منتقدان در باره فیلم‌هاست. در سینمای ایران کم نیستند کارگردانانی که نقد را برنمی‌تابند و در هر فرصتی که دست دهد با طعنه و کنایه جماعت منتقدین را می‌نوازند تا‌ با دادن آدرس غلط، از پذیرفتن اشتباهات و ضعف‌های آشکار فیلم‌شان طفره روند. آرای داوران انجمن منتقدان نشان خواهد داد که آنچه که برای اعضای آن انجمن اهمیت دارد، سینمای ایران و ارزشهای فنی و زیبایی‌شناسانه آن است. انجمن با هیچ‌یک از فیلمسازان و دیگر عوامل فنی و هنری سینما پدرکشتگی ندارد و بدون حب و بغض بطور نسبی و در مقام مقایسه دست به انتخاب می‌زند. انجمن منتقدان در بین سایر تشکل‌های صنفی شاید تنها نهادی باشد که در هیچ فیلمی ذینفع نیست و آرای بی‌طرفانه و فاقد سوگیری انجمن می‌تواند حاوی پیام‌ها و نکته‌های ذیقیمتی برای سینماگران کشور باشد.
پیامی که می‌تواند راه از چاه تمییز دهد و بطور توامان برای تماشاگران سینما و فیلمسازان بهره‌های آموزشی و معرفتی به ارمغان آورد.
البته واقع بینی حکم می‌کند که بپذیریم تعداد قابل توجهی از فیلم‌ها از فیلتر شوراهای نظارتی دولت سیزدهم عبور کرده‌اند و متأسفانه بسیاری از آنها ناگزیر به کوتاه آمدن در برابر سلایق و دیدگاههای آن شوراها بوده‌اند که نیازی به وصف آن نیست!
با این حال در بین این تعداد فیلم به نمایش درآمده می‌توان آثار خوبی را جستجو کرد و خلاقیت عوامل آنها را ستود. سینمای ایران اگر چه از سیاست‌های دولت‌ها بی‌تاثیر نیست اما در عصر دیجیتال و سپهر مجازی راه خود را می‌رود و تلاش می‌کند در رقابت با سایر رسانه‌های دیداری مزیت‌های خود را افزایش دهد و تجربه شیرین تماشای جمعی فیلم در سالن‌های تاریک را به کام تماشاگران بچشاند.
آرای آکادمی جشن منتقدان نشان خواهد داد که فروش کم یا زیاد تنها عامل موفقیت یک فیلم نیست و ای بسا ارزش‌های پنهان تماتیک و استاتیک یک اثر در دراز مدت خود را نشان دهد و به مرور در حافظه سینمایی مردم و جامعه سینمایی جای خود را بازکند. نگاهی به کارنامه سینمای ایران قبل و پس از انقلاب نشان می‌دهد که فیلم‌هایی نظیر موج نو، مرعوب فیلم‌های جریان اصلی و سینمای تجاری نشدند و در ادامه این روند توسط پرچم چنین سینمایی از سوی سینماگران دیگرانی در ژانرهای مختلف و روایت‌های دگرگونه برافراشته شد تا زبان و گرامر سینمای ایران از مسیر تکامل بازنماند.

سعید رجبی فروتن

در کنار روزمرگی های معمول، این جا خودم و افکارم را ثبت می کنم. از فرهنگ و هنر تا سینما و نمایش خانگی... می توانید نوشته های من را در «روزانه های سینمایی» دنبال نمایید.

اضافه کردن نظر

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

مرا در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید