درس تازه ای که از انتخابات آموختیم

شاید این حرف «روحانی» در قامت نامزد دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری در شبکه های اجتماعی تعریض به صدا و سیمایی بود که پاره ای از اقداماتش شائبه سوگیرانه به نفع یک رقیب را داشت، آنجا که گفت «زیر ساختی را فراهم می کنیم تا یکایک مردم خود یک صدا و سیما باشند» اما در واقعیت این اتفاق افتاده بود. تولید انبوه پیام های طنز و جدی در کوران انتخابات کار خود را کرده بود و مردم گوشی در دست هر جا که بودند تازه ترین رخدادها را نه از سوی رادیو و تلویزیون بلکه از طریق کانال ها و گروه های مورد علاقه در شبکه های اجتماعی« تلگرام» و« اینستاگرام» دنبال می کردند. چند هفته ای از امکان پخش زنده «اینستاگرام» نگذشته بود که درست از روز برگزاری انتخابات، «تلگرام» هم از قافله عقب نماند و در نسخه آپدیت شده خود، ورژن تازه ای از چت تصویری را ارائه داد.

در همین روز بود که اگر به دنبال حوزه رای گیری خلوت تر بودی، با یک جستجوی ساده، لوکیشن مورد نظر را  در نقشه عمومی شهر تهران می یافتی. به همین خاطر نامزدهایی که تیم های «آی تی من»مجربی را به کار گرفته بودند، بهتر توانستند از ظرفیت های فناوری های ارتباطی بهتر بهره بگیرند و گردن پیش رسانه های سنتی انحصاری کج نکنند. البته در این میان کانال هایی که افراد موجه و مرجع آنها را گشوده بودند، کمک زیادی به روشنگری و تبیین سیاست ها و برنامه های نامزدهای مورد علاقه کرد. پیام های این دسته از چهره های عموماً دانشگاهی به دفعات و در تیراژ وسیع در سایر گروه ها تکثیر شدند و مورد اقبال قرار گرفتند. در این میان پیام هایی که صداقت و راستی را اساس کار قرار داده بودند و به جای تخریب رقیب، نقد عالمانه نگرش و گفتمان او را از یاد نبرده بودند، سهم زیادی در پیش انداختن نامزد مورد نظر در کوران رقابت ها داشتند. به همین خاطر این ادعا چندان دور از واقعیت نیست که به برکت بستر ارتباطی جدید، مردمان کلان شهرها به همان اندازه در معرض شبکه های اجتماعی بودند که روستانشینان و این دو نه فقط مصرف کننده که رویکردی مشارکت جویانه در پیش گرفته بودند و هر دم با ارسال پیام های دیداری، شنیداری و متنی برغنای رسانه اجتماعی می افزودند. وعده خطرناک افزایش یارانه های نقدی که می تواند نتیجه هر انتخاباتی را دگرگون کند، جز با روشنگری و اقناعی که از سوی شبکه های اجتماعی صورت گرفت، قابل خنثی شدن نبود و خوشبختانه جلوی یک عارضه اقتصادی و اجتماعی مهیب گرفته شد.

درس بزرگ انتخابات برای کارشناسان علوم ارتباطات این بود که نه تنها رادیو و تلویزیون به شکل سنتی آن بلکه سرویس هایی نظیر «ویدیوی درخواستی» هم در سایه و حاشیه رسانه های چالاک، فراگیر و متعامل اجتماعی قرار گرفته اند و سرعت انتقال داده در مقیاس عظیم، برگ برنده این شبکه ها می باشد.