سعید رجبی فروتنتوضیح: این یادداشت در شماره ۴۳ روزنامه سینما به قلم نگارنده منتشر شده است.
طی ۲۲ سالی که فعالیتهای ویدیویی آزاد و قانونمند شده است، در دولت های مختلف راهبردها و سیاست هایی برای توسعه نمایش خانگی اتخاذ شده که با آثار و نتایجی خاصی همراه بوده است. در این یادداشت فهرست وار مروری بر اهم استراتژی های اتخاذ شده، صورت گرفته است.
در دهه هفتاد به جز تدوین و تصویب مجموعه ای از مقررات که گستره آن از تولید تا عرضه را در برمی گرفت، نقش دولت در همه زمینه های مربوطه، پر رنگ و اصطلاحاً مداخله جویانه بود. به یاد دارم مدیران فروشگاه های عرضه محصولات فرهنگی سراسر کشور مجبور بودند برای تمدید اعتبار مجوز فروشگاه های خود راهی تهران شوند تا پروانه فعالیت خود را ممهور و منقش به مهر واحد مربوطه کنند. این عمل در حالی صورت می گرفت که فروش و توزیع فیلم، کاری صرفاً خدماتی بود و فروشگاه دار مجاز بود برای اینکه صرفاً تک محصولی نباشد، سایر کالاهای فرهنگی و نوشت افزار را هم به فروش برساند. هنوز این دهه به پایان نرسیده بود که در اولین دولت اصلاحات، انحصار تامین و توزیع فیلم توسط دولت(موسسه رسانه های تصویری) برداشته شد و به جز حوزه هنری، موسسات خصوصی دیگری نیز برای انجام فعالیت مشابه واجد شرایط شناخته شدند. در ادامه چنین رویکردی، دولت قدم دیگری نیز برداشت و رضایت داد تا موسسات خصوصی آزادانه درصدد تامین و خرید عناوین خارجی برآیند و محکوم به خرید از سبد موسسه رسانه های تصویری نباشند
تحولات فناوری و تغییر مناسبات اجتماعی و نهادی سبب شد تا در دهه هشتاد نمایش خانگی در کانون توجه سیاست گذاران قرار گیرد و نقش بیشتری را در ایفای پیشبرد سیاست های سینمایی بر عهده گیرد. ایجاد اداره کلی مستقلی به همین نام، تغییر، اصلاح و ویرایش اساسی مقررات، واگذاری امور مربوط به فروشگاه های عرضه محصولات فرهنگی به اتحادیه ها و رسته های صنفی متناظر، مقابله جدی با شبکه های سازمان یافته تامین و توزیع فیلم خارجی از جمله اقدامات صورت گرفته در این زمینه بود. در این میان مهمترین راهبرد به کار گرفته شده در اواسط این دهه، توسعه بازار محصولات نمایش خانگی و افزایش ضریب نفوذ این کالا بود. توزیع و عرضه محصولات شبکه در سوپر مارکت ها، کیوسک های مطبوعاتی و همزمان کاهش حدوداً سی درصدی قیمت فیلم که آن روزها بر فرمت vcd عرضه می شدند، نشانه هایی از یک تحول بزرگ را در نمایش خانگی نمودار ساخت. افزایش فروش محصولات، توسعه واحدهای صنعتی تکثیر و دیگر واحدهای خدماتی مکمل را باعث شد و نمایش خانگی در یک جهش آشکار به پدیده ای صنعتی – فرهنگی مبدل شد. در همین راستا تولید کم سابقه فیلم های داستانی ویدیویی، برنامه های reality shows و در ادامه تولید سریال اختصاصاً برای نمایش خانگی، توجیه اقتصادی به خود گرفت و سرمایه گذارانی یکی بعد از دیگری حامی تهیه کنندگان و هنرمندان برای خلق مجموعه های نمایشی در این رسانه شدند. الزام موسسات ویدیو رسانه به انتشار محصول بر روی لوح فشرده dvd حتی اگر از سوی دولت هم صورت نمی گرفت، راه محتومی بود که موسسات به آن تن می دادند و درصدد ارتقای کیفی محصول و استاندارد سازی آن برمی آمدند.
از این روی تدوین راهبردهای تازه برای نمایش خانگی که این روزها با تغییر و تحولات مدیریتی در دولت مورد توجه قرار گرفته است، می بایست بر مبنای تحلیل و بررسی نقاط قوت و ضعف تدابیر گذشته انجام شود.
اضافه کردن نظر