گزارش نیمه اول!

توضیح: این یادداشت در دویست و پنجاه و پنجمین شماره ماهنامه دنیای تصویر  به قلم نگارنده منتشر شده است.

تجربه نشان داده است که نمایش خانگی در نیمه دوم سال از رونق بیشتری برخوردار است و در سبد محصولات این شبکه عناوین زیاد و متنوعی قرار می گیرد. با این حال وضعیت شبکه در شش ماه نخست به اختصار در این گزارش مورد بررسی قرار می گیرد. قبل از هر چیز اگر پخش بد و نامنظم سریال های ناتمام مانده عشق تعطیل نیست و ابله را در توزیع قسمت آخر- که به اختلاف سرمایه گذاران و سازندگان آنها مربوط می شد- استثنا کنیم، سایر مجموعه های شبکه مانند سریال خارجی لیست سیاه، دندون طلا و سیگنال بطور منظم و برنامه ریزی شده در دسترس مخاطبان در سراسر کشور قرار گرفتند و خوشبختانه مشکلی در این زمینه به چشم نخورد.

۱-سهم فیلم ایرانی در سبد محصولات

در نیمه اول سال ۱۱ موسسه ویدیو رسانه همانند مدت مشابه در سال گذشته، مجموعاً ۲۲ عنوان فیلم سینمایی ایرانی را در شبکه توزیع کردند. اگر به موجب مقررات ملزم بودن موسسات به تامین و عرضه فیلم سینمایی ایرانی را ملاک فعال بودن آنها قرار دهیم، همانند دو سه سال اخیر فقط همین تعداد موسسه فعالیت مستمر در شبکه داشته اند و سایر موسساتی که پیش از این بصورت پراکنده اقدام به توزیع تله فیلم و یا انیمیشن های خارجی می کردند، در سال ۹۴ تقریباً فعالیت هایشان را متوقف کرده اند. موسسه رسانه های تصویری و سینما ۲۴ با ۴ عنوان سینمایی و موسسه سوره با ۳ عنوان در صدر جدول تامین کنندگان فیلم ایرانی قرار دارند. به دنبال آنها هنرنمای پارسیان، ریز موج سیستم و تصویر گستر پاسارگاد با ۲ عنوان و موسسات پارس ویدیو، کیمیا نما، قرن بیست و یک، فیلمسازان و گلرنگ رسانه هر کدام با یک فیلم در انتهای جدول قرار دارند. سال گذشته تا پایان شهریور ۴۷ عنوان تله فیلم در شبکه توزیع شد و در سالجاری طی همین مدت با کاهش ۶۰ درصدی، تعداد این عناوین به ۱۹ رسید. دلیل کاهش این فیلم های عموماً کم کیفیت، بازخورد منفی بازار و نیز اتخاذ سیاست های سخت گیرانه از سوی مرجع نظارتی است.

۲-برترین ها در جذب مخاطب و فروش

پر فروش های شبکه در نیمه اول سال بی شک “شهر موشها ۲ “و “آتش بس ۲ “است. پس از آن چهار فیلم کمدی: “شانس عشق تصادف”، “کالسکه”، “آنچه مردان در باره زنان نمی دانند” و “مجرد ۴۰ ساله” می باشند. نکته جالب توجه این است که دو فیلم اول جدول پر فروش ها و دو فیلم دیگر نسبتاً پر فروش، از سوی موسسه سینما ۲۴ تامین و توزیع شدند و بدین ترتیب موسسه سینما ۲۴ و پخش وابسته به آن(هنر اول) به تناسب سرمایه گذاری قابل توجه حدوداً بیست و پنج میلیارد ریالی، موفق ترین موسسه در مدت یاد شده است. پیش بینی می شود مجموع تیراژ چهار عنوان یاد شده تقریباً ۲.۵ میلیون نسخه بوده است.

۳-ضیافت تمام مردانه

همین موسسه در حد فاصل ۱۳ مرداد تا ۱۳ شهریور توانست سری ششم از مجموعه شام ایرانی را به کارگردانی سروش صحت روانه بازار کند. محمد شایسته که کارگردانی قسمت های سوم تا پنجم این مجموعه را بر عهده داشت، ترجیح داد در قسمت ششم بر صندلی تهیه کنندگی شام ایرانی بنشیند. یادآور می شود فقط در قسمت اول این مجموعه هنرمندان زن مقابل دوربین بیژن بیرنگ رفتند و پس از آن شام ایرانی فقط با حضور مهمانان و میزبانان مرد، سرو شد.!

تاکنون خانم ها: بهاره رهنما، لادن طباطبایی، سحر ذکریا و شقایق دهقان در سری اول، رامبد جوان، سروش صحت، اشکان خطیبی و مهدی پاکدل در سری دوم، مهران غفوریان، کامبیز دیرباز، امیر حسین رستمی و حمید عسگری در سری سوم، فیروز کریمی، بیژن بنفشه خواه، رضا داود نژاد و اکبر عبدی در سری چهارم، شریفی نیا، محمد رضا هدایتی، رضا شفیعی جم و برزو ارجمند در سری پنجم و پوریا پور سرخ، پژمان بازغی، هادی کاظمی و سام درخشانی در سری اخیر شام ایرانی دست به پخت و پز زده اند.

۴-شیب ملایم در اینجا کاربرد دارد

در شش ماه اول سال علاقمندان فیلم های خارجی، ۳۷ عنوان را در پیشخوان های فروش یافتند که همانند سال های اخیر دو سوم آنها مربوط به موسسات قرن ۲۱ و سینما ۲۴ می باشند. شیب نزولی فیلم های سینمایی خارجی که از سال های قبل آغاز شده است، کماکان ادامه دارد و پیداست که علاقمندان به تناسب تغییر الگوی مصرف رسانه ای و دسترسی به منابع مختلف، عناوین مورد علاقه خود را از مجاری دیگری تهیه می کنند. به نظر می رسد ادامه این روند سبب می شود تا مدیران موسسات فیلم سینمایی خارجی را در سبد خریدشان به حداقل برسانند و به مجموعه های انیمیشن یا کارتن های سینمایی بسنده کنند.

۵-فیلم مخاطب خاص در معرض مخاطب عام

غافلگیری نمایش خانگی تا اینجای سال را باید عرضه تعدادی از فیلم های گروه موسوم به هنر و تجربه دانست. کمتر به ذهن خطور می کرد فیلم هایی که اکران محدودی را در سالن های انگشت شمار سپری کرده اند و ادعا و اصراری برای دلبری کردن از انبوه مخاطب ندارند، درست به شیوه سایر فیلم های سینمایی به مراکز فروش ویدیو راه یابند. این ذهنیت زمانی تقویت شد که سال گذشته فقط فیلم “یک شب” نیکی کریمی به قلاب موسسه قرن جدید گیر کرد اما از تابستان امسال فیلم “آفتاب مهتاب زمین” جلودار فیلم هایی مثل: “ارسال آگهی تسلیت”، “آشنایی با لیلا”، “انارهای نارس” و “از تهران تا بهشت” شد. در ادامه پخش فیلم های “ماهی و گربه”، “پوسته” و “پریدن از ارتفاع کم” در این شبکه رونمایی خواهند شد. بدون شک مزیت نسبی و ظاهری این دست از فیلم ها حضور بازیگران شناخته شده در آنهاست. این مزیت کمک می کند تا در طراحی پوستر و طرح روی جلد محصول عکس و نام بازیگران مورد استفاده و تاکید قرار گیرد و انگیزه مشتریان را برای خرید محصول تقویت کند. این شیوه شاید در کوتاه مدت جوابگو باشد اما قطعاً در دراز مدت سبب کاهش اعتماد خریداران عامه پسند شده و این عده در ادامه با هوشیاری، برای فیلم های ضد پیرنگ و خرده پیرنگ کمتر هزینه خواهند کرد.