سعید رجبی فروتنعنوان این یادداشت نام کتابی است که بزودی رونق تازه ای را به بازار کتاب پژوهش های ارتباطی خواهد داد.کتاب زندگینامه علمی و پژوهشی دکتر محسنیان راد است. در این کتاب دکتر داستان ۴۲ سال پژوهش هایی را که در چند دهه گذشته به سامان رسانده است٬ برایمان روایت می کند. اگر اشتباه نکنم با توجه به اینکه بعضی از پژوهش های مفصل ایشان را در مجلدات مستقل خوانده ایم. کتاب حاضر به قول ما سینمایی ها پشت صحنه چگونگی انجام پژوهش های استاد در قلمرو دانش ارتباطات است. آخرین کتابی که از استاد خوانده ایم مجموعه سه جلدی ایران در چهار کهکشان ارتباطی است. کتابی که موضوع یک سلسله برنامه گفتگو محور با اجرای زیبای میرفخرایی با استاد در شبکه ۴ سیما شد و در لابلا پلی بک های مرتبطی نیز با الهام از طرح ها و تصاویر کتاب به نمایش درآمد. براتون بگم ویژگی مثبت کتاب های استاد خوش خوان بودن آنهاست یعنی پیچیده ترین مفاهیم در ذهن و ضمیر دکتر آنقدر ورز آمده اند که وی قادر است با ساده ترین زبانی ٱنها را به مخاطب منتقل کند. حتما متوجه شده اید که بسیاری از اساتید و تحصیلکرده های ما به زبان مادری اشان تسلط لازم را ندارند.
محسنیان راد واضع نظریه «بازار پیام» است. وی در محافل علمی معتبری در جهان این نظریه را تشریح کرده است.
در نظریه «بازار پیام» مخاطب به خروجی و محصول همه رسانه ها در اشکال گوناگونش دسترسی دارد و رسانه ها نیز بی هیچ مانع و رادعی در بخشی از این بازار حضور دارند. در این بازار مخاطب مختار است تا با جستجو در بازار متاع مطلوب خویش را بیابد. در بازار پیام مخاطب با کمتر رسانه ای عقد اخوت بسته است . در این بازار هر گاه که کالای مطلوبتری از جانب سایر رسانه ها عرضه شود٬ مخاطب بدان میل می کند. محسنیان راد با این نظریه به مدیریت های اقتدار گرای رسانه ای و یا رسانه های اقتدار گرا می گوید٬ اعمال محدودیت مثل فیلترینگ و پارازیت در نهایت راه به جایی نخواهد برد. پس بهتر آن است که در بازار سهمی و جایی برای عرضه پیام های خود دست و پا کنیم. شاید این ما باشیم که مشتریان پیام را به این سوی بازار بکشانیم. نکته مهم در این نظریه این است که بر خلاف بازارهای قدیمی که شما صرفا خریدار بودی در این بازار می توانیدهمزمان فروشنده هم باشی. فروشنده ای که البته از کالا یا سرمایه اش کاسته نمی شود.
در این بازار الزاما پیام ها از جانب رسانه ها دریافت و عرضه نمی شوند بلکه خود فرستندگان و تولید کنندگان اعلام حضور می کنند. دولت ها نقش حاجب و واسطه در ارتباطات نخواهند داشت. جان مایه این نظریه گسترش وسیع ارتباطات افقی در عرصه ارتباطات رسانه ای است. نیازهای نرم افزاری مورد تاکید استاد برای به حداقل رساندن فرهنگ ملی از آسیب های تداخل های فرهنگی – ایشان این عبارت را به جای تهاجم فرهنگی پیشنهاد می دهد- سرشار از ملاحظات جامعه شناسی و سیاسی مهمی در آن است.
به عنوان مثال؛ دکتر برای چندمین بار خواستار پایان دوران انحصار رسانه ای شده است. آیا گوش شنوایی هست؟ به قول ایشان تداخل فرهنگی هویت تاریخی ما را منهدم می سازد. چند شخصیتی حاصلی جز اختلال در روان و رفتار در پی نخواهد داشت. در اینصورت است که غیرت و حمیت ملی رنگ می بازد و تحت تاثیر محصولات و پیام های رنگ رنگ٬ استقلال فکری برای همیشه رخت برخواهد بست. در سینمای ایران نیازمند فیلمسازان خلاق و اندیشمندی هستیم که با درک مخاطرات محسنیان راد در قالب داستانی جذاب از نوع فیلم های آخر الزمانی هالیوود ٬ زنگ هشدار را برای همگان به صدا در آورند.
راستی مگر ما چند نظریه پرداز رسانه ای داریم که اینقدر بی محابا نسبت به عمق این نظریه بی توجه هستیم؟ آیا این نظریه قابلیت تبدیل شدن به دو واحد درسی را ندارد؟ خدا عمر ایشان را بلند و با عزت بگرداند؛ آیا مادام که استاد در کنار ماست در کوران بحث پیرامون نظریه اشان نمی توانند به ارتقا و تعمیق آن بیندیشند؟
اضافه کردن نظر