واگویه های سالی که گذشت

در این پست فرازهای مهمی از رخداهای سینما و ویدیوی ایران را در سالی که گذشت، مرور می کنیم.

راهی به بازارهای منطقه

موسسه گلرنگ رسانه با هدف توسعه بازار، اولین سری از سریال "ویلای من " را راهی اقلیم کردستان عراق کرد. بعد از انکه مقامات فرهنگی این منطقه فدرال دوبله کردی اثر را مناسب ندانستند، دوبله مجددی متناسب با زبان کردهای عراقی در دستور کار موسسه قرار گرفت.

پیش از این موسسه قرن ۲۱ در دفتر دبی خود طرح عرضه محدود بعضی از عناوین ایرانی را برای ایرانیان شیخ نشین دبی به اجرا در آورده بود.

کیفیت برتر

موسسه گلرنگ رسانه با استقرار خط تولید و تکثیر لوح فشرده موسوم بهdvd9  تلاش تازه ای را برای کیفیت بخشیدن به محصولات شبکه صورت داد. در حال حاضر فقط محصولات موسسه مزبور در این فرمت تکثیر و عرضه می شود.

دوبله با گویش های محلی

در حالی که به دلایلی دوبله آثار خارجی در شبکه نمایش خانگی به نسبت گذشته کاهش یافته است، دوبله سریال "ویلای من" به زبان های کردی و ترکی گام ارزنده ای برای افزایش شمار مخاطبان محصولات نمایش خانگی در مناطق مرزی کشور به حساب آمده و از منظر امنیت فرهنگی کاری قابل تقدیر به شمار می رود.

موتور دیجیتال روشن شد

همزمان با برگزاری سی و یکمین جشنواره فیلم فجر، نمایش نسخه دیجیتال فیلم های جشنواره در ۵۰ سالن نمایش دهنده فیلم های جشنواره، گام بزرگی برای دستیابی به فناوری پخش دیجیتال برداشته شد. این اقدام آزمایشی در صورت اختصاص اعتبار لازم می تواند به نوسازی ناوگان نمایشی کشور در سالجاری بیانجامد و فاصله کشورمان را با کشورهای توسعه یافته کاهش دهد.

سبد پر کالای ویدیو

در سال ۹۱ با توزیع ۷۲ عنوان فیلم سینمایی ایرانی، به عارضه کاهش تماشاگران در سینماها پاسخ داده شد.! اگر چه در ویدیو نیز کاهش تیراژ فیلم ها قابل انکار نیست، مع الوصف سندی در دست نیست که ریزش تماشاگران را در شبکه ویدیویی اثبات کند.

ویدیو جورکش تلویزیون خصوصی

محدودیت های مالی رسانه ملی از یکسو و ضییق ضوابط پخش فیلم و برنامه در آن رسانه از سوی دیگر، شرایطی را پدید آورد که بیش از گذشته فیلم سازان و برنامه سازان و سریال سازان به نمایش خانگی روی آورند و بدون اعتنا به ظرفیت و کشش ویدیو، بار سنگینی را بر دوش نحیف آن گذارند. بی شک علیرغم عقب نشینی سرمایه گذاران از این عرصه، تهیه کنندگان و سرمایه گذاران دیگری بخت خود را در ویدیو خواهند آزمود و به تناسب هوشیاری و برنامه ریزی خویش از این شبکه کم و بیش بهره هایی خواهند برد. با این حال مدیر عامل موسسه رسانه های تصویری در مصاحبه ای مخالفت خود را با ساخت و عرضه سریال در شبکه ویدیویی صراحتاً اعلام کرده بود.

به نام فیلم به کام موسیقی

هر قدر رسانه ملی در نمایش ساز و الات موسیقی خست و امساک به خرج می دهد، روز به روز بر دامنه تولید و انتشار آلبوم های موسیقی در کشور افزوده می شود. در ماه پایانی سال گذشته بیش از ده عنوان آلبوم موسیقی بطور بی سابقه ای در پیشخوان های فروش نشستند و خوانندگان نامی در کنار دیگر خوانندگان جویای نام به رقابت در جذب مشتری پرداختند.

مجتمع نمونه سینمایی به بهره برداری رسید

با صرف اعتباری بالغ بر ۷۰ میلیارد ریال مجتمع سینما هویزه در مشهد مقدس، با ۵ سالن مدرن و مجهز و دیگر فضاها و امکانات جنبی همزمان با عید سعید فطر مورد بهره برداری قرار گرفت. کمک دولت به ساخت و نوسازی سالن های موجود در سال های گذشته، فضای جذابی را به زیرساخت های نمایشی کشور بخشیده است. این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار است که در شرایط کمبود اعتبارات می توان با حذف بعضی از برنامه های روتین و یا تعدیل آنها، سمت و سوی بودجه ها را به سمت فعالیت های عمرانی متمایل کرد.

جشنواره ای برای ویدیو

اگر چه در افتتاحیه نخستین جشنواره فیلم های ویدیویی تهران تعدادی از موسسات ویدیو رسانه به خاطر ارائه خدمات برجسته در مستر سازی، توزیع و مشتری مداری مورد تشویق قرار گرفتند اما جوایز اصلی جشنواره به فیلمسازان و تهیه کنندگان تله فیلم های شبکه های تلویزیونی اهدا شد. در مقابل مدیر رسانه ملی نیز از خجالت مسئولان جشنواره در آمد و بطور کم سابقه ای برنامه سازان شبکه های مختلف رادیویی و تلویزیونی را در دهه برگزاری جشنواره فیلم فجر راهی برج میلاد ساخت.

ضعفی که در دوره های بعدی جشنواره حتماً باید برطرف گردد، تعیین رابطه و نسبتی دقیق بین جشنواره با شبکه نمایش خانگی است. در اینصورت صرف سرمایه برای برگزاری جشنواره به بهبود تولیدات شبکه کمک خواهد کرد و تمایز اشکاری بین یک جشنواره تلویزیونی و نمایش خانگی پدید خواهد آمد. 

یک سر و دو بالین

موسسه "تصویر گستر پاسارگاد" نشان داد که توانایی و ظرفیت برنامه ریزی برای توزیع سریال و عناوین سینمایی ایرانی را بصورت همزمان داراست. در نقطه مقابل گلرنگ رسانه ترجیح داد، تمرکز ذهنی اش را بر روی توزیع منظم سریال "ویلای من" بگذارد و کمتر فیلم ایرانی ای را با لوگوی "فیلمسازان جوان" و یا خودش به بازار عرضه کند. "گلرنگ رسانه" بر خلاف "تصویر گستر پاسارگاد" سرمایه گذاری، دوبله سریال به دو گویش و عرضه همزمان آن را در داخل و خارج از کشور بر عهده دارد.

تولید بیش از ظرفیت

اکران عمومی ۵۴ عنوان فیلم در سینماهای کشور نشان داد که زیرساخت کافی برای نمایش سالانه ۹۰ عنوان فیلم تولید شده در کشور وجود ندارد. عقب ماندن اکران از تولید در عمل سبب شده است که هر ساله تعداد قابل توجهی فیلم به صف فیلم هایی که شاید هیچوقت رنگ پرده های سالن ها را به خود نبینند، اضافه شود. در این شرایط بعضی از عناوین مستقیماً در سبد نمایش خانگی قرار می گیرند و تعدادی هم به بایگانی تاریخ می پیوندند. شواهد گویای افزایش کارگردانان جوان و به تبع آن تولید فیلم های بلند ویدیویی و دیجیتال در سال های پیش روست.

درخت دوستی بنشان

اگر چه تهدید یک مدیر دولتی برای تشکیل صنف تازه ای در برابر اتحادیه موسسات ویدیو رسانه به واقعیت نپیوست و در جشن پایان سال اتحادیه اکثریت اعضا حضور یافتند ولی دلیل غیبت اقلیت هم الزاماً همراهی و هم نوایی با مواضع چند ماه قبل مدیر دولتی نبود. در ماه های اخیر خوشبختانه طرفین اختلاف ضمن حفظ آرامش حداقل در عرصه رسانه ای علیه یکدیگر سخنان و اظهاراتی بیان نکردند. اختلافات از جایی شروع شد که با انحلال اداره کل نمایش خانگی اتحادیه در تصمیم گیری های مرجع نظارتی وزن گذشته خود را از دست داد و پیش بینی جایگاه محوری آن برای اجرای سناریوی توزیع فیلم های میجر محقق نشد. در ۸ ماه گذشته به دلیل تغییر شرایط و تلاش برای تغییر آیین نامه ها، زمینه ای برای تشکیل جلسات شورای تشخیص ونیز هیات بدوی رسیدگی به تخلفات با حضور نمایندگان صنف فراهم نشد.

بگذر از این روزگار تلخ تر از زهر

حتی یادآوری برخوردی که حوزه هنری با سینمای ایران در سال ۹۱ کرد، تلخ و ناگوار است. با غبارروبی دل ها در استانه سال نو معمولاً کدورت ها و ناراحتی ها باید به دور ریخته شود و کمتر یادی از آن شود. پس به همین اکتفا کنم که به چالش کشیدن اقتدار و اختیارات قانونی سازمان سینمایی امر کم سابقه ای بود که متاسفانه در پوسته شعارهای ارزشی مطرح شد و آثار و عواقب ناخوشایندی بر جا گذاشت. همانطور که در شکایت جمعی موسوم به انصار حزب الله مرجع قضایی صلاحیت و تشخیص سازمان سینمایی را برای صدور مجوز بعضی از فیلم های سینمایی مورد تایید قرار داد و رای به قرار منع تعقیب داد، مسئولان حوزه هنری نیز باید راه دیگری را برای ابراز نظراتشان می یافتند و تصویر دایه ای دلسوز و خردمند را از خود به نمایش می گذاشتند.

استخوانی در گلو

برای نگارنده که خود یکی از مدیران دولتی است سخت است که گلایه اش از یک همکار را در چنین فضایی جار بزند و لب به شکوه گشاید. وقتی پای منافع جمعی و حق الناس وسط است ناگزیرم یادآور شوم؛ برای مدیران موسسات ویدیو رسانه قابل تحمل بود که در برابر  هر گونه ضوابط و مقررات بعضاً محدود کننده دولت طی ۱۲ سال گذشته تمکین نشان دهند. این گروه آستانه تحمل شان اینقدر بالا بود که ببینند در روز روشن در ناوگان مسافری کشور دهها هزار نفر به رایگان فیلم های شبکه را  تماشا کنند و کسی دم بر نیاورد.  زمانی که مدیران موسسات حیرت زده فیلم های ایرانی اشان را در جدول پخش از شبکه های فارسی زبان دیدند، بازهم چون از کسی کاری ساخته نبود، دم فرو بستند و فروش نسخه کپی فیلم هایشان در کوی و برزن را به پای صدقه و رد مظالم گذاشتند.!

برای همین عده قابل تحمل نیست که مجوز فیلم های خارجی توسط مرکز دیگری غیر از سازمان سینمایی صادر شود و موسساتی که رشد و تعالی سینمای ملی برایشان پشیزی ارزش ندارد، از گرد راه نرسیده، عناوین پر مخاطب جهانی را در لباس مبدل نرم افزار به بازار عرضه کنند. موسسات نوظهور راهی را برای دور زدن مقررات سازمان سینمایی یافته اند تا سوار بر موج جهانی فیلم های انیمیشن، در بازار مکاره ای که بر پایه های عصبیت های ارگانی بنا شده است، به سوداگری بپردازند.