مینی سریال های ما مینی سریال های آنها- به مناسبت توزیع آخرین قسمت سریال «ریکاوری»

  مدتی پیش با توزیع قسمت هشتم مینی سریال «ریکاوری» پرونده این مجموعه در شبکه نمایش خانگی بسته شد. به این مناسبت در این پست مرور شتابزده ای بر کیفیت مینی سریال هایی که تاکنون در این شبکه تولید و پخش شده اند، انجام شده است که در ادامه می خوانید:

در بین بیش از سی سریالی که تاکنون در شبکه نمایش خانگی عرضه شده اند، تعداد محدودی از آنها مینی سریال هستند. طبق تعریف مینی سریال(mini series) مجموعه ای است که در ۱۰ قسمت و یا کمتر(با زمان تقریبی۲۰۰ تا ۴۰۰ دقیقه) تولید و پخش می شود و داستان آن در یک فصل به پایان می رسد. این قسم از مجموعه های نمایشی طی ۶۰ سال گذشته در تلویزیون های جهان و سرویس های اینترنتی تولید فیلم و سریال، طرفداران زیادی داشته است و مخاطبان آنها عموماْ کسانی هستند که وقت و حوصله کافی برای پیگیری سریال های بلند و چند فصلی ندارند.

«داستان‌های جذاب زیادی در دنیا وجود دارند که روایت آنها در زمان محدود فیلم‌های سینمایی امکانپذیر یا حداقل جذاب و دیدنی نیست و از طرفی در ظرف بزرگ و بی‌اندازه سریال‌های دنباله‌دار هم نمی‌توان قرارشان داد. برای روایت این مدل داستان‌ها مینی سریال بهترین قالب است؛ سریال‌هایی بین ۳ تا ۱۰ قسمت که کل داستان خود را در همین تعداد قسمت تعریف می‌کنند و دیگر نیاز نیست مخاطب برای ادامه ماجرا منتظر فصل‌های بعدی آن باشد و به این ترتیب کلی از وقت و زمان زندگی‌اش پای تلویزیون تلف نمی‌شود. از آغاز قرن بیست‌و‌یکم حجم تولید مینی سریال بیشتر از گذشته شده و هم‌اکنون سالانه بین ۳۰ تا ۵۰ مینی سریال با کیفیت‌های متفاوت و داستان‌های ریز و درشت برای پخش در تلویزیون‌های سراسر دنیا ساخته می‌شود.»(ضمیمه شش و هفت روزنامه همشهری)

طی ۹ سالی که از عرضه سریال های اختصاصی نمایش خانگی در ایران می گذرد، مجموعه های «آشوب»، «عالیجناب» و «ریکاوری» با تسامح مختصات مینی سریال را دارا هستند. به دلایلی عدیده ای که در راس آنها مسایل اقتصادی قرار دارد، تولید مینی سریال در اقتصاد نمایش خانگی محل چندانی از اعراب ندارد و تولید مجموعه ای زیر ۱۰ قسمت با حضور بازیگران نامی و هزینه های مترتبه، با صرفه و صلاح همراه نیست و ریسک بازگشت سرمایه آن بسیار بالاست. سه مجموعه ای که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته اند، از ابتدا برای مینی سریال به معنای رایج آن طراحی نشده اند و به جز یک مورد که به مدد راش های استفاده نشده در نسخه سینمایی به یک مینی سریال تبدیل شده است، دو مجموعه دیگر نیز به شرحی که می خوانید، به ناچار در قد و قواره مینی سریال قرار گرفته اند.

 در ادامه نگاهی داریم بر مینی سریال های شبکه و قبل از آن این توضیح ضروری است که در این یادداشت مجموعه طنز ایتمیک «عطسه» که در ۱۰ قسمت تولید شد، به دلیل برخوردارنبودن از ساختار یکپارچه داستانی مورد توجه قرار نگرفته است.

عالیجناب

ژانر: تریلر سیاسی

تعداد قسمت: ۶

ناشر DVD: هنرنمای پارسیان

سال پخش: ۱۳۹۶

عوامل اصلی سریال: مسعود ردایی تهیه کننده و نویسنده و کارگردان این مجموعه سام قریبیان بود که به رغم استعداد خوبی که از آن برخوردار است، به دلایلی نامعلوم در سینمای ایران کم کار شده است. جمعی از بازیگران مطرح سینما مثل حسین یاری، امیرآقایی، آزاده صمدی، پرویز پورحسینی، بابک حمیدیان و سحر دولتشاهی در «عالیجناب» بازی کردند. بنا بود این مینی سریال در فصل های دیگری ادامه یابد اما اختلاف تهیه کننده و کارگردان مانع از انجام این کار شد.

داستان یک خطی سریال: دکتر احمد ملک پس از انجام مناظره های انتخاباتی با رقیب خود مهندس صفاریان و برگزاری انتخابات به عنوان رئیس‌جمهور ایران انتخاب می‌شود. تلاش او برای امضای معاهده‌ای مهم موافقان و مخالفان زیادی دارد. ۴۸ ساعت قبل از برگزاری اجلاسی مهم، تهدیدات علیه خانواده رییس جمهور شکل می گیرد و امنیت ملی را به خطر می‌اندازد  .دکتر ملک باید بین حفظ امنیت خانواده و امضای معاهده یکی را انتخاب کند.

سریال را با چه چیزهایی به یاد می آوریم:

بازی سحر دولتشاهی در قامت یک ضد قهرمان غافلگیر کننده است. داستان سریال با انکه ارجاعات فرامتنی مشخص و روشنی ندارد، با این حال سوژه و پرداخت خلاقه کارگردان که کارگردانی سریال های پلیسی را شگرد دارد، به خلق اثری خوش ساخت و سرپا انجامیده است.

 استقبال از سریال: متوسط

آشوب(نسخه کامل تر فیلم سینمایی آشوب)

ژانر: درام تاریخی

تعداد قسمت: ۵

 ناشر DVD: تصویر دنیای هنر

سال پخش: ۱۳۹۶

عوامل اصلی سریال:

نویسنده،‌ کارگردان و تهیه کننده این مجموعه کاظم راست گفتار بود که در سینما با فیلم «نقاب»شناخته شد. کوروش طهامی، ناصر یکتا، آتیلا پسیانی، لیلا اوتادی، فرهاد آییش و داریوش فرهنگ جمعی از بازیگرانی بودند که در مقابل دوربین راست گفتار ظاهر شدند.

داستان یک خطی سریال:

آشوب نام هنری خواننده جوانی است که در کافه های لاله زار برنامه اجرا می کند و پای او ناخواسته به وقایع سیاسی و اجتماعی دهه ۲۰ باز می شود.

سریال را با چه چیزهایی به یاد می آوریم:

بسیاری از مخاطبان با دیدن نسخه های سینمایی و سریالی «آشوب» سازنده را به خاطر تقلید یا موج سواری از سریال پرطرفدار «شهرزاد» که تا آن زمان دو فصل آن توزیع شده بود، نواختند و یا اصولا جدی نگرفتند. تصنیف هایی که با صدای وحید تاج در این اثر شنیده شد، به جان علاقمندان موسیقی سنتی نشست.

 استقبال از سریال: ضعیف

ریکاوری:

ژانر: اجتماعی(خانوادگی)

تعداد قسمت:۸

ناشر DVD: تصویر دنیای هنر

سال پخش: ۱۳۹۸

عوامل اصلی سریال:

بهادر اسدی بدون سابقه کارگردانی در سینما و تلویزیون در سال ۱۳۹۷ پروانه ساخت اثری غیرسینمایی را بمدت۹۰ دقیقه گرفت اما بعد از چند ماه او مینی سریالی ۱۲ قسمتی را روی میز دفتر نمایش خانگی گذاشت.! در نهایت با اصلاحات صورت گرفته سریال به ۸ قسمت تنزل یافت. هومن برق نورد، مجید واشقانی و پوریا پور سرخ نقش سه همکار مطبوعاتی را بازی می کنند و خانم ها شبنم قلی خانی، مریم معصومی و نگار عابدی از دیگر بازیگران «ریکاوری» به شمار می روند.

داستان یک خطی سریال:

داستان دربارهٔ رفاقت، عشق و خیانت بین سه خانوادهٔ بابک، مسعود و سهیل است که شرکای کاری و دوستان قدیمی یکدیگر هستند. بابک سردبیر یک مجلهٔ است و سهیل و مسعود با او در نشریه همکاری می کنند. این سه دوست برای فرار از زندگی یکنواخت و چند روز دوری از همسرانشان  بدون اطلاع آنها به سفری تفریحی می روند تا به قول خودشان ریکاوری کنند. محیط مطبوعاتی که در سریال ترسیم شده است، کمتر شباهتی با فضا و مناسبات مطبوعاتی کشور دارد.

سریال را با چه چیزهایی به یاد می آوریم:

به جز تیپ متفاوتی که از مجید واشقانی در سریال می بینیم و «ریکاوری» او را از نقش هایی که تاکنون در سریال های تلویزیونی بازی کرده است، کاملا متمایز نشان می دهد متاسفانه سریال فاقد جنبه ماندگاری در ذهن بیننده است.

 استقبال از سریال: ضعیف

جمع بندی:

با توجه به واقعیات حاکم بر نمایش خانگی بعید است بر شمار مینی سریال های این مدیوم اضافه شود مگر آنکه بازهم بصورتی کاملا ناخواسته و از سراجبار فیلم یا سریالی ناتمام رخت و لباس مینی سریال به تن کند. نمونه های ایرانی تولید شده به شرح این یادداشت بویژه «آشوب» و «ریکاوری» محصولاتی ناقص الخلقه هستند که ساختاری استاندارد ندارند و همانطور که در صدر این یادداشت تصریح شد، مسامحتا باید از آنها به عنوان مینی سریال یاد کرد. فیلم سینمایی محمد(ص) ساخته مجید مجیدی به اعتبار زمان طولانی آن می توانست در فرمت مینی سریال مخاطبان زیادی را به خود جذب کند تا مجبور نباشد با زمان غیرمتعارف خود علاوه بر خسته کردن تماشاگران سینما، صدای اعتراض سینماداران را نیز به خاطر کاهش سیانس های روزانه سینماها درآورد.

جالب توجه است که تلویزیون انحصاری ایران هم با اینکه دغدغه بازگشت سرمایه ندارد، تمایلی به سرمایه گذاری در تولید سریال های بلند و چند فصلی دارد و علاقه ای برای تصویب فیلمنامه هایی در ظرف زمانی مینی سریال ندارد.

به نظر می رسد تا زمانی که ضریب نفوذ سرویس های آنلاین ویدیویی افزایش نیافته و فرهنگ استفاده از محصولات سینمایی با صرف هزینه در این رسانه گسترش نیابد، نمی توان امیدی به تولید و نمایش مینی سریال های دیدنی و جذاب داشت.