حکایت جیرانی و مدیری و باقی رفقا

این یادداشت به قلم نگارنده در روزنامه اعتماد در تاریخ یکشنبه ۲۹ اردیبهشت ماه جاری به چاپ رسیده است.

هفته آینده با توزیع قسمت های پایانی سریال های «هشتک خاله سوسکه» و «رقص روی شیشه» مخاطبان با این دو مجموعه خداحافظی می کنند تا شمار سریال های نمایش خانگی که در بهار امسال به نقطه پایانی رسیدند به ۴ عنوان برسد. پیش از این پخش دو سریال «احضار» و «ممنوعه»به اتمام رسیده بود؛ با این تفاوت که روایت داستان «احضار»به تهیه کنندگی و کارگردانی «رامین عباسی زاده» در قسمت هشتم متوقف شد و سریالی که ادعای نخستین سریال ترسناک نمایش خانگی را با خود یدک می کشید، به فرجام نرسید تا تعداد سریال های ناتمام نمایش خانگی به شش عنوان برسد. به همین سادگی!

«ممنوعه» با اینکه در قسمت اول به دلیل نمایش سکانسی از یک دورهمی جوانانه با حاشیه های زیادی همراه شد و پس از قسمت سوم، چند هفته ای به بهانه بازنگری از سوی مرجع نظارتی، به تعطیلات ناخواسته رفت! در ادامه توانست گلیمش را از آب بیرون بکشد و تا ۲۶ قسمت علاقمندانش را به دنبال خود بکشاند.

علی اکبر «قاینی نجفی» تهیه کننده و «امیر پورکیان» کارگردان «ممنوعه» در برابر منتقدان به سریالی که قدری مرزهای ممنوعه را پشت سرگذاشته بود، می گفتند به دلیل عاقبت تلخی که جوانان هنجار شکن با آن مواجه می شوند، ناگزیر بوده اند که دست و پا زدن های آنها را در منجلاب فساد نشان دهند. می پرسید عاقبت تلخ مورد اشاره چه بود؟ درآخرین قسمت از سریال، شخصیت های هنجارستیز به دام قانون می افتند و ناچار به کشیدن حبس می شوند. در حالیکه معلوم نیست تنبه و عبرت لازم در شخصیت هایی که در کوران حوادث زنده مانده اند و الان در بند گرفتار آمده اند، پدید آمده است یا اینکه این عده بعد از گذراندن حبس به کارهای خلاف گذشته ادامه می دهند. ضمن اینکه دلایل و زمینه های فردی و اجتماعی گرایش انحرافی جوانها به اعمال مجرمانه در این اثر تحلیل نمی شود.

سریال «هشتک خاله سوسکه» بر خلاف نامش، برای کودکان مناسب تشخیص داده نشده است و وقتی رده سنی بعلاوه ۹ برای این مجموعه تعیین شده است، لابد نوجوانان باید پای قصه خاله سوسکه بنشینند.! در واقعیت دی وی دی این مجموعه بیش از نسخه اینترنتی و آنلاین آن فروش می رود. برای فعالان بازار نمایش خانگی این دستاورد نشانه آن است که عمده خریداران سریال کسی جز کودکان نبوده است. به این ترتیب معلوم شد در برهوت فیلم و سریال های مناسب برای کودکان ایران زمین مجموعه ای مثل «هشتک خاله سوسکه» به رغم وجود مناسبات و تداعی معانی بزرگسالانه در بسیاری از بخش های داستان، کالای مغتنمی برای کودکان ما بوده است. در خصوص رده بندی سنی این مجموعه و سایر محصولات این نکته را نباید از یاد برد که به دلیل رشد و آگاهی رو به تزاید کودکان و دامنه اطلاعات و واژگان آنها در قیاس با گذشته، ضروری است که نظام رده بندی سنی آثار نمایشی هر چند سال یکبار مورد بازنگری قرار گیرد تا محصولات سینمایی بتوانند با مخاطبان واقعی خود ارتباط برقرار سازند.

حکایت سریال«رقص روی شیشه» به تهیه کنندگی «پیمان جعفری» و کارگردانی «مهدی گلستانه» قدری سوزناک است.! این سریال هفته آینده در شرایطی به پایان می رسد که در چند قسمت اخیر و در غیاب شخصیت ها و بازیگران اصلی از جمله «بهرام رادان» و «امیر‌آقایی»، شخصیت های فرعی در آن میدان داری می کنند و بیننده ناظر منفعل خرده پیرنگ های سریال است.! طی ماههای گذشته تلاش ها برای صلح و سازش و آشتی بین طرف های درگیر اختلاف متاسفانه به نتیجه نرسید و در این میان به جز سرمایه گذار که مغبون از مشارکت داوطلبانه خویش است، بینندگان زیادی هم که برای نخستین بار بازیگران محبوب خود را در قاب یک سریال نمایش خانگی می دیدند سرخورده از اعتمادی شده اند که برای این سریال هزینه کرده اند و رضایتی از آن ندارند.

در چنین شرایطی باید امیدوار بود که امضای دو کارگردان کار بلد پای مجموعه های «نهنگ آبی» و «هیولا»ست و هر دو سریال آبرو و اعتبار ویژه ای به نمایش خانگی بخشیده اند؛ گیرم که «فریدون جیرانی» در ۱۴ قسمت از «نهنگ آبی» توفیقی به اندازه «مهران مدیری» در ۴ قسمت از مجموعه کمدی «هیولا» که تاکنون پخش شده است، کسب نکرده است. جدایی «لیلا حاتمی» از «نهنگ آبی» به هر دلیل که باشد به نظر لطمه اساسی به سریال نزده است و آنچه مجموعه از آن رنج می برد، پیش از اینها نمودار شده بود و آن فقر و خلاء اطلاعاتی است که به ملموس شدن و باور پذیری داستان کمک کند. به عنوان مثال بیننده هنوز نفهیمده است کار اصلی شرکتی که اعضای هیات مدیره آن مرتب به یکدیگر رکب می زنند و برای هم پاپوش درست می کنند، دقیقا چیست و زمینه فعالیت آن در چه زمینه ای است؟ شرکت به جز اعضای هیات مدیره کارکنان دیگری ندارد و همه امور آن در یک واحد کوچک آپارتمانی قابل انجام است؟ اگر وسوسه سود بیشتر، علت اصلی مناقشات در بین گردانندگان شرکت است، میزان این سود چقدر است و از چه طریق مشروع و یا نامشروعی تحصیل می شود؟ افرادی با گرایشات مختلف فکری و اخلاقی چگونه زیر یک سقف گرد آمده اند و عقد شراکت و همکاری بین خود خوانده اند؟ از سوی دیگر «جیرانی» شاید در محاسبه خود برای امتیازدهی به توانایی های «ساعد سهیلی» و سپردن نقش «آرمین» به وی اشتباه کرده است و حالا دریافته باشد که این بازیگر جوان راه زیادی دارد تا به تنهایی قادر باشد پیشران یک سریال باشد و دست اندازها و خلل و فرج های داستانی آن را به تنهایی از پیش پا بردارد و پرکند.

 سریال«هیولا» به اعتبار آنکه توانسته ام قسمت های بیشتری از آن را ببینم در ادامه این شانس را دارد که بیشتر دیده شود زیرا سکانس های جذاب و زیادی در راه هستند. با این حال همانند انبوه طنزهای آیتیمکی که «مدیری» تولید و اجرا کرده است، «هیولا» نیز از همان قاعده پیروی می کند و اگر تشتت و پراکندگی و کشدار بودن بعضی از قسمت ها را نادیده بگیریم، اثر از لحظات و موقعیت های خنده دار بی نصیب نیست. یکی از دلایل اقبال مردم به مدیری به جز محبوبیت او، دست گذاشتن وی بر روی موضوعی است که انتظار می رفت رسانه ملی در طرح هنرمندانه آن پیشگام باشد و به تاراج رفتن سرمایه های مادی و معنوی مردم را در لوای موسسات اعتباری به تصویر کشد و در انبان پر از درام های عاشقانه و تکراری خود جایی را هم را به این قسم تولیدات بدهد. مردم در «هیولا» از اینکه می بینند کلاهبرداران ظاهر الصلاح چگونه به سخره گرفته می شوند، لذت می برند و شاید بیش از اخبار و گزارش دادگاه های اخلاگران در امور اقتصادی که در این ماهها صفحات روزنامه ها و برنامه های خبری صدا و سیما را پر کرده اند، تشفی خاطر پیدا می کنند.

در پایان سازندگان مجموعه عامه پسند «سال های دور از خانه»به تهیه کنندگی «محمد حسین قاسمی» و کارگردانی «مجید صالحی» که اینک به ایستگاه پنجم رسیده است، به همین مقدار از نگارنده راضی باشند که نامی از آن در بین سریال های در حال پخش نمایش خانگی برده شد. انتظار می رود تهیه کننده ای که اعتبارش را از فیلم های تحسین برانگیز همسرش(نرگس آبیار) دارد، وسواس بیشتری را چاشنی انتخاب های بعدی خود کند.