سعید رجبی فروتن
در سال های اخیر پدیده سرقت، کپی و تکثیر غیرمجاز و هک فیلم های سینمایی ایران، خلاصه و مفید با واژه «قاچاق» نامگذاری شده است. به همین خاطر «قاچاق فیلم ایرانی» عبارت آشنایی برای جستجوهای اینترنتی و یا کتابخانه ای در امر مطالعات پیرامون این مسئله است. طبق تعاریف حقوقی و از جمله در متن قانون انحصار تجارت خارجی قاچاق عبارتست از:«کلیه اجناسی که بر خلاف مقررات این قانون وارد مملکت می شود قاچاق محسوب و به نفع دولت ضبط و فروخته می شود و مرتکبین به حبس از ۶ ماه الی یکسال محکوم خواهند شد.»( بند الف از ماده ۱۱)
و یا در مواد مربوط به مجازات مرتکبین قاچاق اینگونه گفته شده است: « مقصود از قاچاق اشیای ممنوع الورود یا ممنوع الصدور، وارد کردن اشیای ممنوع الورود است به خاک ایران در هر نقطه از مملکت که اشیای مزبور کشف شود و خارج کردن اشیای ممنوع الصدور و یا تسلیم آن است به متصدی حمل و نقل و یا هر شخص دیگری برای خارج کردن و یا هر نوع اقدام دیگری برای خارج کردن از مملکت»
قاچاق در قوانین گمرگی چنین تعریفی دارد: «وارد کردن کالا به کشور یا خارج کردن کالا از کشور به ترتیب غیرمجاز مگر آنکه کالای مزبور در موقع ورود یا صدور ممنوع یا غیرمجاز یا مشروط نبوده و از حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض بخشوده باشد.»
انواع قاچاق در مقررات کشوری عبارتند از: ارز، کالای گمرکی و تجاری، اسلحه و مهمات، انسان، آثار ملی و عتیقه جات و مواد افیونی و مخدر
بطور خلاصه قاچاق عبارتست از:« وارد کردن یا صادر کردن کالا بر خلاف قوانین و مقررات جاریه و یا اقدامی که قانوناً در حکم قاچاق محسوب شده است.»البته بین دو نقطه در داخل کشور هم اگر کالایی بدون تشریفات و ترتیبات قانونی جابجا شود، مصداقی از قاچاق داخلی است؛ بی آنکه حد و مرز و یا گمرکاتی در بین باشد.
با این تفاصیل همانطور که گفته شد منشا سرقت فیلم های ایرانی عموماً در داخل کشور بوده است و فیلم ها از سینماها، دفاتر تولید فیلم، استودیوهای فنی و یا ادارات بازبینی مورد دستبرد فیزیکی و یا اینترنتی(هک) قرار گرفته اند. شاید نخستین فیلمی که قاچاق آن از خارج از کشور کلید خورد، فیلم «سنتوری» بود که به گفته عواملش ابتدا در سایتی واقع در روسیه بارگذاری شد و سپس به سایت های داخلی راه یافت. این روزها که قاچاق فیلم «نهنگ عنبر ۲» تیتر مشترک محافل خبری شده است، از زبان یکی از سرمایه گذاران رایت ویدیویی فیلم شنیدیم که ظاهراً نسخه قاچاق فیلم از تور نمایش اروپایی خود به بیرون درز کرده است. یعنی با توجه به منشا خارجی سرقت فیلم، می توان بدرستی ادعا کرد که «نهنگ عنبر ۲»واقعاً قاچاق شده است و اطلاق این صفت به فیلم کاملاً درست و بجاست؛ همانطور که کانال های تلویزیونی ماهواره ای در بیرون از مرزهای رسمی، بطور غیرقانونی و قاچاق اقدام به نمایش این فیلم و سایر محصولات تصویری ایران می کنند.
اضافه کردن نظر