یادداشت های یک فعال قدیمی عرصه پخش-۱

نویسنده : فرشاد عظیمی

اینجانب اطلاعات گسترده ای در خصوص شبکه نمایش خانگی و چند و چون آن ندارم. اما از آنجایی که بیش از ده سال از بهترین سال های زندگیم را در مسیر این شبکه گذرانده ام نمی توانم کنکاش های ذهنی و دغدغه های فکریم در خصوص خانواده کاری خود را به فراموشی بسپارم. از این رو به مانند بسیاری از دوستان و همراهان این سایت که مقدم بر آنها شخص جناب فروتن هستند آنچه در ذهنم انباشته شده در این فضای مجازی سیال می نمایم و امیدوارم دوستان اندیشمند و فرهیخته ما در این تارنما با ارائه اطلاعات و نظرات خویش موجبات تکمیل و تکامل مباحث اینجانب را فراهم آورند. در این سلسله مقالات به جای جای شبکه سرخواهیم زد و در خصوص مهمترین مسائل این صنعت سخن خواهیم گفت. سعی خواهیم کرد گلوگاه ها و مسیر های صعب این شبکه را بیابیم و در حد توان هموارشان سازیم
   در بخش نخست این مطلب ترجیح دادم روی یکی از حساس ترین و پر حاشیه ترین بخشها یعنی توزیع دست بگذارم. مسئله ای که ساعتها وقت دوستان و همراهان ما را در اینجا به خود اختصاص داده است و یافتن بهترین راه حلها برای این گستره وسیع چنان اهمیتی دارد که  اگر مشکلات آن حل شود گویی تمام  مشکلات شبکه حل شده است

  به سال های دور بر می گردیم. اوایل دهه هفتاد و تاسیس موسسه های رسانه های تصویری و ایجاد نمایندگی های پخش و توزیع خاص این موسسه در سراسر کشور هنوز در خاطر بسیاری از خوانندگان این مطلب هست. نمایندگی هایی که بعضی از آنها هنوز اولین سال تولد موسسه جشن گرفته نشده بود که از آن جدا شدند و  بعضی از آنها هم اکنون ریشه و شاکله اصلی بخش سنتی توزیع محصولات سینمایی کشور را تشکیل می دهند.
   این نمایندگی ها که به دلیل استناد به لیستهای مشخص و سهمیه بندی شده توزیع نیازی به خلاقیت در عرصه فروش نداشتند تا سالها حاکم بلامنازع فروش محصولات فرهنگی کشور بودند و با استفاده از ابزارها و امکانات خاصی که در اختیار داشتند(مثل صدور تسویه حساب سالیانه برای تمدید مجوز فروشگاهها) تا حدودی موفق به اجرای سهمیه بندی و فروش در قالب مورد نظر موسسه رسانه های تصویری شدند. در پایان دهه هفتاد و با ورود موسسات خصوصی به شبکه نمایش خانگی شکل و شمایل این نمایندگی ها تغییرات اندکی یافت و معدودی چهره های جدید به جمع ایشان افزوده شدند.
   حال پس از گذشت یک دهه از فعالیت شبکه مجاز، چالشها و مشکلاتی پدید آمده بودند که از اهم آنها در عرصه توزیع عدم تبعیت فروشگاهها از سهمیه های مصوب و درگیری دائمی ایشان با نمایندگی ها و رخ نمایی پدیده کپی برداری گسترده از محصولات بود.
   دهه هشتاد با پیشرفت تکنولوژی و فرمت مدیا(از VHS به VCD و کم کم به (DVD ، تنوع محصولات و افزایش تدریجی تیراژ آنها آبستن تغییرات مهمی در زمینه نحوه توزیع و پخش محصولات سینمایی در کشور شد.
   با زوال تدریجی نمایندگیهای سنتی توزیع که انبارهای انباشته ای از کالاهای مختلف شبکه داشتند  که دیگر فاقد آن ظرفیت فروش اولیه بودند و به اندامهای چاق و کم حرکتی برای شبکه نمایش خانگی تبدیل گشته بودند، نیاز به نیروهای پرتحرک و جوان در شبکه را نمایان ساخت. نیروهایی که در ادامه به دلایل هرز رفتن و نابودی آنها نیز خواهیم پرداخت تا جائیکه به حکم سرطان برای سیستم سنتی بدل گشتند و پیکره میان سال این شبکه به نبرد با آنها پرداخت. اما پیش از آن با ذکر چند نکته پرونده سالهای اولیه فعالیت نمایندگان توزیع را می بندیم.
اول. نمایندگیهای سنتی توزیع چنان در نقش خود در غلطیده بودند که در بسیاری مواقع با حضور در مرکز برای هر توزیع نقش باربری و حمل و نقل را هم خود بعهده می گرفتند. البته از مزایای مهم این حضورها تعامل و همفکری و تجدید دیدار این نمایندگان بود اما ساعتها وقت و انرژی ایشان را معطوف به خود می ساخت.
دوم. به دلیل وجه تحمیلی کالا در این سیستم توزیع که از بالا به پایین ادامه داشت ظرفیتها و خلاقیتهای فروش هرگز شکل نگرفت و رابطه نیمه خصمانه ای نیز در میان اعضا طولی این شبکه پدید آمد.
سوم. پس از کمرنگ شدن سهمیه بندی نیز تعدادی از این نمایندگان به جای  یافتن ظرفیتهای و بالابردن فروش در منطقه خود به فکر استفاده از ظرفیتهای بارورشده سایر نمایندگان افتادند که خود به یکی از بزرگترین بیماری های نظام توزیع محصولات سینمایی کشور تبدیل شد و تبعات آن همچنان دامنگیر این سیستم است.
   در بخش بعدی این مطلب به زمان حال نزدیکتر میشویم و اوضاع دو سه سال اخیر را موشکافی می کنیم.