سعید رجبی فروتنتوضیح: این یادداشت به قلم نگارنده در شانزدهمین شماره روزنامه سینما به چاپ رسیده است.
شبکه ویدیویی در تعاریف موسوم و متعارف در جهان، محمل و بستری برای عرضه نسخه ویدیویی فیلم و سریال های مختلف است. فیلم و سریال هایی که در اصل برای سینما و تلویزیون تولید شده اند و ممکن است عناوینی هم به دلایلی مستقیما سر از شبکه ویدیویی درآورند. به این اعتبار ویدیو تا پیش از این رسانه ای برای بازپخش و ماندگار کردن آثاری بود که مخاطبان مایل به تماشای چند باره و یا نگهداری آنها در آرشیو شخصی اشان بودند.
انقلاب دیجیتال در ادامه راه همانطور که بسیاری از عرصه ها را دچار تحول و دگردیسی کرد، ویدیو را نیز از نظر دور نداشت. بسیاری از کشورهای توسعه یافته به ارتقای لوح فشرده از حیث افزایش ظرفیت و حجم بسنده نکردند و به تدریج به انتقال دیتا و محتوا در اینترنت و سایر شبکه های داخلی بر بستر IP، متمایل شدند. این اقدام ضمن بالا بردن ضریب امنیت و کوتاه کردن دست سارقان و کپی کاران، ملاحظات زیست محیط قابل اعتنایی دارد و صرف هزینه و مواد اولیه برای تولید انواع لوح فشرده و راه اندازی و نگهداری خطوط و ماشین آلات HIGH TEC صنعت تکثیر لوح فشرده را کاهش و نهایتاً حذف می کند. بی تردید نت فلیکس سرآمد و پیشتاز شرکت هایی است که در زمینه تامین و اخیراً تولید فیلم و سریال به فضای اینترنت روی آورده اند.
در ایران همزمان با آغاز عملیات اجرایی دسترسی به فیبر نوری از سوی مخابرات و اجرای پروژه موسوم به FTTX که برای کاربران دسترسی در شبکه باند پهن فیبر نوری با سرعت ۲۰ تا ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه را میسر می سازد، زمینه برای بهره مندی از سرویس هایی از جمله ویدیوی درخواستی فراهم می شود. هزینه سنگین اجرای پروژه FTTX در کل کشور نیازمند اعتباری بالغ بر ۱۸ هزار میلیارد تومان است. به همین خاطر در حال حاضر کلان شهرهای تهران، کرج، اصفهان، شیراز و تبریز در اولویت اجرای طرح مذکور هستند و می توان امیدوار بود کاربران و مخاطبان تلویزیون اینترنتی و ویدیوی درخواستی در آینده نزدیک در چنین شهرهایی از این سرویس ها استفاده کنند
از آنجا که بیشترین فروش محصول موسسات ویدیو رسانه و شرکت های پخش عمدتاً در تهران و کرج و سپس معدودی از کلان شهرهای کشور است و علیرغم تلاشهای صورت گرفته برای توسعه بازار و رسوخ در آن متاسفانه توفیقی در این زمینه حاصل نشده است، می توان پیش بینی نمود در صورت استقبال مردم از خرید ستاپ باکس تلویزیون اینترنتی و پرداخت هزینه استفاده از این سرویس، به مرور تیراژ نسخه فیزیکال فیلم های ویدیویی رو به نقصان گذارد و توجیه اقتصادی ادامه فعالیت موسسات ویدیو رسانه و شرکت های پخش فعال موجود با تردید جدی همراه گردد.
واکنش موسسات ویدیو رسانه در برابر موج تحولاتی که اخیراً شدت گرفته است، متفاوت بوده است. عده ای با باور به اینکه آهنگ تغییرات ساختاری در ایران کند است، بی اعتنا به تغییراتی که در الگوی مصرف مشتریان صورت گرفته است، به کار خود در زمینه تامین محتوا و عرضه آن ادامه می دهند. استدلال این عده عدم استقبال مخاطبان از فیلم و سریال هایی است که بطور قانونی تحت وب یا بر بستر تلفن همراه(ott ) به کاربران ارائه شده اند. در این شیوه ها هزینه مصرف ترافیک اینترنت به گونه ای است که برای مشتریان صرفه اقتصادی ندارد و برای آنها تهیه نسخه لوح فشرده فیلم ها به مراتب ارزان تر تمام خواهد شد. البته راه اندازی تلویزیون اینترنتی و متعاقب آن ویدیوی درخواستی بر بستر اینترانت و شبکه ملی اطلاعات خواهد بود که هزینه به مراتب کمتری را بر مشتریان تحمیل خواهد کرد.
گروهی دیگری پیشاپیش به علامت تسلیم دست ها را به علامت تسلیم بالا برده اند. در همین راستا در دو سه سال اخیر بسیاری از موسسات خصوصی ویدیو رسانه به تناسب تغییر الگوی مصرف رسانه ای مخاطبان و افزایش بارگذاری عمدتاً غیر قانونی فیلم و سریال های ایرانی و خارجی رایگان در اینترنت، اقدام به تعدیل نیرو و کاهش هزینه های جاری و سربار کردند و به جز پنج موسسه سایر موسسات فعالیت های خود را به حداقل رسانده اند تا با شیب ملایم پس از وصول مطالبات و یا گذر از سررسید دیون، برای همیشه به عرصه های دیگری کوچ کنند.
آخ که چقدر دلم به خنده های استاد مدیری تــنگ شده بود … خدااااااایا … قسمت اول عطسه عاااااالی بود و وارد بخش نهم ( کتابخانه ) شد .