سعید رجبی فروتنمدل تمدید مجوز «IPTV»ها توسط صدا و سیما به معضل بزرگی برای دو فعال اصلی این حوزه یعنی پلتفرم های «لنز» و «آیو» تبدیل شده است. این دو برند برجسته صنعت استریم کشور از اسفند ماه ۱۳۹۶ درگیر فرایند تمدید مجوز بوده اند و آسیب های فراوانی نیز از رویکرد عجیب صدا و سیما متحمل شده اند.
به منظور درک آسیب های وارده از مدل مجوز دادن صدا و سیما به این دو پلتفرم پرمخاطب، در این گزارش اتفاقات روی داده طی چند ماه گذشته برای آیو و لنز را مرور کرده ایم و سپس به تحلیل بازار سرویس های استریم و تهدیدهای روند صدور مجوز نگاهی انداخته ایم.
بازار سرویس های «IPTV» و «VOD» و نهادهای متولی
در طبقه بندی بین المللی، سرویس های «VOD» و «IPTV» اساسا زیر مجموعه های صنعت استریم طبقه بندی می شوند. البته این سرویس ها در غرب تحت عنوان سرویس های «SVOD» (مبتنی بر فروش اشتراک) و «Live TV» طبقه بندی می شوند که شباهت زیادی به سرویس های داخلی دارند.
برای مثال نتفلیکس که با مدل «SVOD» فعالیت می کند، سرویس «VOD» خوانده می شود، اما هولو که هم دارای سرویس «Live TV» است و هم بخش «VOD» دارد، به عنوان سرویس «Live TV» و «AVOD» (مبتنی بر تبلیغات) طبقه بندی می شود. بازارهای این سرویس ها نیز تا حدود زیادی با یکدیگر همپوشانی دارد. در ایران صدا و سیما به عنوان نهاد متولی صدور مجوز «IPTV» یا همان «LIVE TV» است.
از سوی دیگر مجوز سامانه های ویدئوی درخواستی یا همان «Video on Demand» بر عهده وزارت ارشاد است. اما نکته قابل توجه این است که نظارت بر محتوای «VOD» پلتفرم هایی که مجوز موقت «IPTV» به آن ها اعطا شده است نیز بر عهده صدا و سیما است. یعنی مسئولیتی که وزارت ارشاد برای نظارت بر محتوای «VOD» دارد در پلتفرم های «IPTV» بر عهده صدا و سیما است!
تجریه ثابت کرده است که عموما ممیزی صدا و سیما روی محتوا به مراتب سخت تر از ممیزی وزارت ارشاد است و این خود یعنی وضع استاندارد دوگانه برای پلتفرم هایی که اساسا در یک صنعت مشترک به رقابت می پردازند.
چه بر سر آیو آمد؟
آیو اولین قربانی فرایند عجیب و غریب نظارت بر محتوای صدا و سیما بود. از اواخر فروردین ماه بود که هر روز شاهد پاک شدن تعدادی از محتواهای خارجی و پرطرفدار آیو بودیم و این فرایند بدون اطلاع قبلی به مشترکین انجام می شد.
کاربران هر روز به آیو سر می زدند و با موارد حذف شده بیشتری مواجه می شدند. این فرایند کم کم با شکایت کاربران در گوگل پلی و بازار همراه شد و آیو نیز از دادن پاسخ روشن به کاربران خود امتناع می کرد. فرایند پاک شدن محتوا تا جایی ادامه پیدا کرد که در مجموع از بیش از ۱۱ هزار محتوای آیو ۱۷۰۰ محتوا در آیو باقی ماند.
این روند تا انتشار خبر دریافت مجوز آی پی تی وی ها در اردیبهشت ۱۳۹۷ ادامه پیدا کرد. خبر منتشر شده مشخص کرد در کمال ناباوری مجوز آی پی تی وی لنز و آیو به عنوان فعال ترین سرویس های «IPTV» کشور تمدید نشده و این دو همچنان باید فرایند نظارت و ممیزی محتوا را پشت سر بگذارند.
شکایت های کاربران آیو در طی ماه های گذشته به اندازه ای شدید شد که سه هفته پیش آیو مجبور شد تا در کانال تلگرام و وبسایتش از طولانی شدن فرایند نظارت به مخاطبینش بگوید و بر این نکته تاکید کند که در پاک شدن محتوا نقشی ندارد و این جزئی از فرایند نظارت صدا و سیما است.
مجوزهای چه سرویس هایی تمدید شد؟
در این بین تیوا، آی سیما و فام …. مجوز فعالیت خود را دریافت کردند. نکته قابل توجه این است که این سرویس ها محتوای به مراتب کمتری از لنز و آیو در پلتفرم هایشان داشتند و این یعنی انگار حجم محتوای کمتر می تواند فرایند نظارت بر محتوا را تسریع کند.
هر چند نظارت بر محتوای «IPTV» ها حق قانونی صدا و سیماست اما فرایند این نظارت بخصوص درباره لنز و آیو از هر لحاظ غیر منطقی است.
این دو از سایر رقبا زودتر وارد صنعت استریم شدند و سرمایه گذاری کلانی روی محتوای خود انجام دادند. آن هم در صنعتی که محتوا حرف اول و آخر را می زند و محتوای درجه یک است که کاربران را ترغیب به خرید اشتراک می کند.
اما انگار هر «IPTV» مجوز گرفته ای که تا امروز با چراغ خاموش و به صورت نسخه اولیه فعالیت کرده، بهتر توانسته در این بازار بقا داشته باشد و آن هایی که برای توسعه کسب و کار خود میلیاردها تومان وقت و انرژی صرف کرده اند، به دلیل عملکرد بهتر و جذب مخاطب بیشتر محکوم به طی فرایند طولانی نظارت و ایجاد نارضایتی گسترده در بین مشترکین خود هستند.
تهدید فیلیمو برای لنز و آیو
اما از طرف دیگر پلتفرم های «VOD» مانند «فیلیمو» که نظارت بر محتوای آن ها را وزارت ارشاد بر عهده دارد، طی یک سال گذشته شرایط به مراتب بهتری را تجربه کرده اند. محتوای آن ها ممیزی آسان تری را پشت سر می گذارد و به این ترتیب تمدید مجوز آن ها هم نیازی به دو تا سه ماه عدم فعالیت ندارد!
طبیعتا در شرایطی که لنز و آیو مشترکین خود را به دلیل حذف محتوا از دست می دهند، فیلیمو می تواند از فرصت استفاده کند و حجم انبوهی از کاربران ناراضی این سرویس ها را به سمت خود جذب کند.
اشتباهی که می تواند برای لنز گران تمام شود
این وسط یک اتفاق ناخوشایند دیگر هم رخ داده است. طبیعتا مشتری مداری در سرویس های استریم یکی از اساس فعالیت این سرویس ها در همه جای جهان است.
مشترکین این سرویس ها برای بهره مندی از محتوای پلتفرم مورد نظرشان ماهانه مبلغی را برای دیدن محتوا پرداخت می کنند. در این صنعت پاک شدن بیش از ۸۰ درصد از محتوای پلتفرم آن هم بدون اطلاع قبلی کاربران چیزی شبیه خودکشی است چرا که کاربری که هزینه اشتراک چند ماهه را یک جا پرداخت کرده به یکباره با آرشیو تهی پلتفرم ها رو به رو می شود.
خب مدیران آیو و لنز از مشکلات پیش رو خبر داشته اند و قطعا می توانستند برای چنین اتفاقی راه حلی اتخاذ کنند که خب نکردند. البته لنز به عنوان زیر مجموعه ایرانسل، اوضاع بدتری دارد چون اگر مشترک ایرانسل باشید، تا الان متوجه شده اید که ایرانسل هیچ هزینه ای را عودت نمی دهد.
این فرایند در پلتفرم لنز نیز تکرار می شود و لنز قرار نیست تا هزینه اشتراکی که کاربرانش برای آرشیو تهی پرداخت کرده اند را عودت دهد و این یعنی علاوه بر خداحافظی توامان با خشم و ناراحتی تعداد زیادی از مشترکین فعلی اش ایجاد یک بی اعتمادی در مشتریان جدیدی که شاید روزی تصمیم داشتند اشتراک این پلتفرم را خریداری کنند.
جمع بندی
صنعت استریم کشور این روزها حال و روز خوشی ندارد. از کم رنگ شدن حضور این سرویس ها در الکامپ امسال تا کش مکش ها در مجلس برای مشخص ساختن نهاد متولی صنعت استریم کشور این صنعت نوپا را به آستانه سراشیبی سقوط کشانده است. در یان بین از میان رفتن پایگاه مشترکین لنز و آیو آن هم به دلیل سیستم نظارت محتوا می تواند اتفاق تلخ و البته جبران ناپذیری برای این صنعت نوپا باشد.
منبع:iptvguide.com
اضافه کردن نظر