سعید رجبی فروتن
چند سالی است که مدیران صدا و سیما به بهانه ها و اسم های مختلف، طی مراسمی با سلام و صلوات در باره فناوری های نوین عرضه و انتشار تصویر داد سخن می دهند و در پایان مجوزهای قاب شده و شکیل را به تنی چند از متقاضیان گزینش شده می دهند تا این برآمدگان، کاری کارستان کنند و بر بستر وب یا اپلیکیشن تلویزیون تعاملی، اینترنتی و حالا صوت و تصویر فراگیر را به خلق الله نشان دهند.
جالب است که در هر مراسم نامی از شرکت ها و برندهایی می شنویم که جدید هستند و خبری از شرکت های پیشین نیست؛ زیرا همیشه تعداد شرکت ها از پنج مورد تجاوز نمی کند و آنها اولین دریافت کنندگان مجوزهایی از این دست هستند.
سال ۱۳۹۴ بود که پس از کش و قوس های زیاد، سرانجام ۵ شرکت ایرانسل با برند«لنز»، توسعه بهنگام غدیر با برند«آی سیما»، آسمان با برند«فام» وابسته به کنسرسیوم توسعه اعتماد مبین (متعلق به ستاد اجرایی فرمان امام)، باران تلکام با برند«آیو» (متشکل از فناپ، آریا همراه، سام سرویس و مهندسی ایران برنا) و تراشه سبز( متشکل از چند عرضه کننده خدمات اینترنتی) به صورت رسمی مجوز اپراتوری تلویزیون اینترنتی را از سازمان صدا و سیما دریافت کردند.(اینجا)
در ادامه صدا و سیما مجوز این شرکت ها را لغو کرد و خبر آن را منتشر ساخت. شهاب جوانمردی دارنده مجوز رسمی ارائه خدمات تلویزیون اینترنتی در گفت‌وگو با خبرنگار فناوری اطلاعات خبرگزاری فارس، از لغو تمامی مجوزهای صادره برای اپراتورهای تلویزیون اینترنتی توسط سازمان صدا و سیما خبر داده بود و اظهار داشته بود: این سازمان مجوزهای صادره را کان لم یکن اعلام کرده است.
مدیرعامل هلدینگ ICT فناپ گفته بود: پس از حضور رئیس جدید سازمان صدا و سیما سیاست سازمان درباره نحوه کار در سرویس IPTV تغییر کرده و تدوین فرمت جدیدی از قرارداد در این سازمان آغاز شده است.(اینجا)
صدور مجوز از مدیران عامل صدا و سیما در چهار سال گذشته البته چندان هم بی حاشیه نبوده است و وقتی رسانه ملی انحصار خود را در مدیریت سرویس های آنلاین ویدیویی به رخ می کشید، طرف های دولتی بیکار نمی نشستند و از خود واکنش نشان می دادند. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت گذشته بود، گفته بود:
” از نظر ما نباید این خدمات در انحصار یک سازمان یا یک مرکز خاص قرار بگیرد؛ از نظر ما هر شرکتی که توان خدمات رسانی به مردم را داشته باشد می تواند با دریافت مجوزهای لازم به ارائه این خدمات بپردازد و در خصوص محتواهایی که در صدا و سیما یا مراکز دیگر تولید شده‌اند مجوزهای مربوطه را از بخش‌های مرتبط دریافت کند اما به هر حال ما هیچ اعتقادی به انحصاری بودن خدمات نداریم.”(اینجا)
طی سالیان اخیر بررسی طرح قانون اداره صدا و سیما که در آن به انتشار صوت و تصویر فراگیر بر بستر اینترنت اشاره شده بود، مبنای کشمکش و چالش نظری تازه ای بین طرف های دولتی و صدا و سیما شد. صدا و سیما و نمایندگان همسو با آن اعطای مجوز انتشار صوت و تصویر فراگیر را حق انحصاری رسانه ملی می دانستند و منتقدان سرویس های استریم را با گیرندگان و کاربران مشخص و هویت دار آن می شناختند و این سرویس را مصداق صوت و تصویر فراگیر نمی دانستند.
«محمد‌مهدی حیدریان، رییس سازمان سینمایی نیز از دیگر کسانی بود که به این قانون مجلس معترض بود. حیدریان گفت: مبنایی که در این مصوبه مطرح شده با نتیجه‌گیری صورت گرفته هیچ سنخیت و ارتباطی ندارد. رشد تکنولوژی و بستر ارائه آثار باعث تغییر مرجع صدور مجوز نمی‌شود. تکلیف قانونی در محدوده غیرفراگیر مشخص است اما در محدوده فراگیر مشخص نیست. حسین پارسایی مدیرکل دفتر نمایش خانگی، مستند و کوتاه نیز در این‌باره گفته بود: ما یک ابلاغ حاکمیتی از وزارت ارشاد داریم که رییس سازمان سینمایی در حوزه سمعی-بصری تحت‌عنوان سامانه درخواست VOD مسوول مستقیم است. اما یکی از این اختلاف نظرها بر سر تفسیر لفظ صوت و تصویر فراگیراست. انتشار فراگیر را می‌توان نوعی از انتشار صوت و تصویر قلمداد کرد که بیشتر توسط ماهواره‌ها یا ایستگاه‌های مخابراتی انتقال امواج صورت می‌گیرد که در این نوع انتقال صوت و تصویر فرستنده نمی‌داند چه کسی و چگونه و در چه زمانی از این امواج استفاده کرده است. ولی در انتقال صوت و تصویر غیرفراگیر شاید بتوان این‌گونه تفسیر کرد که مخاطبان این سامانه‌ها شناخته‌شده هستند و هویت‌شان برای فرستنده قابل شناسایی است. حیدریان در این‌باره معتقد است: پخش فراگیر معنایش این است که زمان و مخاطبی که اثر برای او پخش می‌شود، مشخص نیست. اما این‌که من به‌عنوان مخاطب می‌خواهم در یک زمان مشخص یک اثر مشخص را از یک منبع مشخص تماشا و دریافت کنم، معنای فراگیری نمی‌دهد. حتی اگر تعداد مخاطبان شکل دوم زیاد باشد بازهم معنای فراگیر نمی‌دهد. آذری جهرمی نیز معتقد است برداشت صداوسیما از لفظ صوت و تصویر فراگیر آن است که محتواهای کاربرمحور(UGC)، برنامه‌های ویدئویی درخواستی ضبط‌شده (VOD) و تلویزیون اینترنتی (IPTV) به همراه کانال‌های رسانه‌ای بالای پنج هزار عضو نیز جزو صوت و تصویر فراگیر است و باید تحت نظر آنها باشد. دیدگاه ما این است که این انحصار فقط باید محدود به همان بحث تلویزیون اینترنتی (IPTV) باشد.اما قانونی که این روزها کمیسیون فرهنگی مجلس در این‌باره تصویب کرده VOD ها را نیز در زمره صوت و تصویر فراگیر لحاظ کرده است.»(اینجا)
این روزها به بهانه ایجاد مرکز جدیدی در صدا و سیما تحت عنوان سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر، پرونده ای برای ۵ متقاضی جدید تشکیل شده است و به آنان فرصت داده شده است تا در کنار ۹ مرکزی که از سازمان امور سینمایی پروانه تاسیس مرکز عرضه برخط ویدیویی به گونه درخواستی را دریافت کرده اند، به فعالیت مشغول شوند تا ضمن رقابت با یکدیگر درصدد جذب مخاطب برآیند تا در این فاصله مراجع قانون گذار تکلیف چالش حقوقی بین دولت و صدا و سیما را برطرف کنند. گزارش اقدام اخیر صدا و سیما را (اینجا) بخوانید.
اضافه کردن نظر