نگاهی به چگونگی حضور تهیه کنندگان سینما در نمایش خانگی و رابطه آنها

طی ۹ سالی که از تولید و عرضه حدود ۳۰ سریال در شبکه نمایش خانگی می گذرد، به جز دو سه استثنا نام کمتر تهیه کننده با سابقه سینما در بین این سریال ها به چشم می خورد. در این یادداشت مروری خواهم داشت بر پیشینه حرفه ای تهیه کنندگان سریال های شبکه نمایش خانگی و آنها را در چهار گروه : تهیه کنندگان سینمایی – تلویزیونی، تهیه کنندگان سینمایی، تهیه کنندگان تلویزیونی و گروه فاقد سابقه تهیه کنندگی سینما و تلویزیون تقسیم بندی می کنم.:

تهیه کنندگان سینمایی – تلویزیونی

 نخستین کسی که برای اولین بار ریسک سرمایه گذاری و حضور در پروژه های تولید سریال برای شبکه نمایش خانگی را به جان خرید، «سید کمال طباطبایی» بود که دارای دو زیست بوم کاری بود و همزمان در تلویزیون و سینما آثار موفقی را تولید کرده بود. «سید کمال طباطبایی» سریال «قلب یخی»(محمد حسین لطیفی کارگردان دو فصل اول و سامان مقدم کارگردان فصل سوم) را برای شبکه تولید کرد. پس از او «امیر پروین حسینی» تهیه کننده تلویزیون که در دهه هشتاد فیلم های سینمایی«زخم زیتون» و «اخلاقتو خوب کن»را تهیه کرده بود با جلب همکاری «منصور سهراب پور»دیگر همکار تلویزیونی، سریال«ساخت ایران» را در ایران و لبنان به کارگردانی «محمد حسین لطیفی» ساخت. 

تهیه کنندگان سینمایی

«مهدی داوری» که در سابقه او تهیه کنندگی دو فیلم سینمایی «تجریش ناتمام» و «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» دیده می شد، از در همکاری با «مهران مدیری» وارد شد و تهیه کنندگی مجموعه آیتمیک «شوخی کردم» را برای نمایش خانگی بر عهده گرفت. از بخت بلند او تلویزیون هم در نوروز ۹۶ این مجموعه را از تلویزیون بازپخش کرد.

تهیه کنندگان تلویزیونی

پس از «قلب یخی» برادران «آقا گلیان» با سریال های«قهوه تلخ» و «گنج مظفر» به رغم همه مخاطرات، از روزنه تازه ایجاد شده برای عرضه محتوای نمایشی، باردیگر انحصار سازمان عظیم صدا و سیما را به چالش کشیدند. به دنبال آن «مهران مدیری»که او نیز شهرت و محبوبیتش را از تلویزیون داشت، شخصاً تهیه کنندگی دو مجموعه«ویلای من» و «شوخی کردم» را بر عهده گرفت تا نخستین کارگردان – تهیه کننده سریال های نمایش خانگی باشد. «مسعود فرخنده طینت» مجموعه در اصل تولید شده برای تلویزیون را با نام «سیگنال موجود است»(مهدی مظلومی) روانه شبکه نمایش خانگی کرد. «محمد مسعود»دیگر تهیه کننده تلویزیون، سریال «ابله»(کمال تبریزی) را با تمام حاشیه هایش زودتر از موعد به پایان رساند.

در ادامه«محمد رضا شهبازی» که سابقه سینمایی از او در دست نیست، تهیه کننده مجموعه ناتمام«عشق تعطیل نیست» شد و به جای او کارگردان سریال«بیژن بیرنگ» دلایل تعطیلی و توقف سریال را با رسانه ها در میان گذاشت.!

در خاتمه باید از «هومن کبیری» یاد کرد که از هفته های پایانی تولید سریال «عاشقانه» به ترکیب تیم تولید این پروژه پیوست و در کنار «مهدی گلستانه» به عنوان تهیه کننده دوم، به امور تولید و آماده سازی سریال سرعت و نظم بخشید.

 از حٌسن تصادف برای بعضی از همین تهیه کنندگان تلویزیونی تبار! راه ورود به سینما باز شد. «سهراب پور»در سینما «پاریس تا پاریس»، «ناردون» و «من سالوادور نیستم»(بصورت مشترک با«پروین حسینی»)را تهیه کرد. «مهران مدیری» در سال ۹۵ فیلم «5 عصر» را در مقام تهیه کننده-کارگردان جلوی دوربین برد. برادران «آقا گلیان» تهیه کنندگی فیلم ناتمام «بانویی از ماه» را پذیرفتند..

تهیه کنندگان فاقد سابقه

«مهران برومند» تهیه کننده دو سریال قابل اعتنای «داود میرباقری» در شبکه نمایش خانگی یعنی مجموعه های «دندون طلا» و «شاهگوش» به جز سوابقی نظیر دستیار کارگردان و برنامه ریز در پنج پروژه سینمایی، تجربه ای در زمینه تهیه کنندگی سینما و یا تلویزیون نداشت. اگر «برومند» در سینما طی سالیان متمادی سابقه ای را برای خود دست و پا کرده بود، مورد عجیب«سید محمد امامی»همکار او در سریال «شاهگوش» بی هیچ رد پای روشنی به لطف « آورده نقدی» زود راه ترقی را پیمود و پس از جدا شدن از «برومند»، بر جایگاه تهیه کنندگی سریال محبوب «شهرزاد» نشست. دستگیری موقت و همه حاشیه های ایجاد شده برای او مانع از آن نشد که همین مسئولیت را در تولید فصل دوم سریال به فرد دیگری وانهد. «امامی»در حالیکه پرونده گشوده ای در محاکم قضایی دارد، با اعتماد به نفس کامل در حال حاضر امور مختلف و گسترده تولید و توزیع فصل دوم سریال «شهرزاد» را مدیریت می کند.

«مهدی گلستانه» سازنده دو فیلم سینمایی تا قبل از سریال «عاشقانه» و یکی دو تله فیلم، با دریافت پروانه ساخت سریال «عاشقانه» خیلی خوش شانس بود که در اولین تجربه تهیه کنندگی اش توانست اعتماد گروه سرمایه گذار را به خود و تیم سازنده مجموعه ای پر هزینه جلب کند. هنوز کار سریال به پایان نرسیده بود که او و کارگردان مجموعه (منوچهر هادی) همزمان کارهای نهایی پروژه های سینمایی خود را که در سال ۹۴ کلید زده بودند، دنبال می کردند. مدتی نگذشت که آتش اختلاف بین تهیه کننده و کارگردان افتاد و چند صباحی در کار سریال گره افتاد؛ تا اینکه با وساطت و ریش سفیدی مراجع دولتی و غیر دولتی، «هومن کبیری» به عنوان تهیه کننده همکار به کمک «گلستانه» آمد و چرخ سریال را دوباره به حرکت درآورد. در کارنامه «هومن کبیری» جوان به جز تهیه کنندگی دو فیلم تلویزیونی «همسنگار»(احسان عبدی پور و «چرخ و فلک»(حسن فتحی)، باید به تهیه کنندگی، مجری طرح و مدیریت تولید چند سریال مهم تلویزیونی هم اشاره کرد.

در بین این دسته از تهیه کنندگان «فرهاد نجفی»تهیه کننده و کارگردان سریال «آسپرین»، نیز با اتکا به سابقه کارگردانی دو فیلم سینمایی و مجموعه تلویزیونی «ماتادور»، ترجیح داد همزمان تهیه کنندگی مجموعه «آسپرین» را شخصاً بر عهده گیرد.

در بین تهیه کنندگان سینما – تلویزیون کمال طباطبایی، سید امیر پروین حسینی و منصور سهراب پور بعد از تجربه اول در سریال سازی برای نمایش خانگی، کار تازه ای را در این شبکه شروع نکردند. در بین تهیه کنندگان گروه سوم، برادران «آقا گلیان» و «مهران مدیری» تاکنون به تهیه و تولید دو سریال و مابقی به یک سریال بسنده کرده اند. در گروه چهارم تهیه کنندگان، «برومند»و «امامی» با دو پروژه از « مهدی گلستانه» پیش افتاده اند و قضاوت در باره ادامه فعالیت آنها به آینده موکول می گردد.

نتیجه گیری: همانطور که در این بررسی اجمالی مشخص شد، به جز «کمال طباطبایی»، «سید امیر پروین حسینی»، «منصور سهراب پور»و «مهدی داوری» سایر تهیه کنندگان پرشمار سینما راضی به تهیه و تولید مجموعه سریال برای شبکه نمایش خانگی نشده اند، سهل است بعضی از آنها همواره با دمیدن بر شیپور مخالفت از بالار فتن بی حساب و کتاب دستمزد عوامل سریال ها که بی تاثیر در نظام پرداخت دستمزدها در سینما نبوده است، انتقاد کرده اند. بعضی از تهیه کنندگان هم معتقدند از روز اول شکل گیری نطفه نمایش خانگی در ایران،بند ناف این موجود را با تامین و عرضه فیلم های سینمایی ایران بریده اند و ساخت سریال مغایرت آشکاری با فلسفه وجودی این شبکه دارد. دستگیری سرمایه گذاران دو مجموعه نمایش خانگی در سال گذشته باعث شد تا این عده از تهیه کنندگان موضع حق به جانب تری بگیرند و صحت ادعاهای خود در باره مشکوک بودن سرمایه سریال های شبکه را بار دیگر در محافل رسانه ای اعلام کنند.

همچنین بر خلاف تهیه کنندگان محافظه کار سینما که در کارنامه بسیاری از آنها تولید پروژه هایی با مشارکت دولت ها دیده می شود، کارگردانان خوشنام سینما و تلویزیون به راحتی بر صندلی کارگردانی مجموعه های نمایش خانگی نشستند و به اعتبار تولیدات این مجموعه افزودند.