سعید رجبی فروتن“اگر به کنوانسیون های بین المللی نپیوندیم نمی‌توانیم دفاع کنیم و بحث این است که ما خودمان هم داریم از تولیدات خارجی استفاده می‌کنیم بدون اینکه حقوق آنها را بپردازیم، حالا بحث بر سر این است که اگر بپیوندیم باید این حقوق را بپردازیم و متعهد شویم تا بی جهت استفاده نکنیم. آن وقت است که باید بسنجیم که حجم صادرات ما بیشتر است یا وارداتمان و اگر دیدیم منافع ما بیشتر از مضار پیوستن ما است آن وقت باید حتما به این قوانین بپیوندیم.”(در گفتگو با فارس)
این سخنان را وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در هفته ای که گذشت و قبل از همایشی بر زبان آورد که با عنوان «حقوق مالکیت ادبی، هنری و حقوق مرتبط با آن» و با محوریت حمایت بین‌المللی از آثار ادبی و هنری برگزار شد. به گفته دبیر این همایش:
“پنجمین دوره این همایش فرصتی است تا فرصت‌ها و چالش‌های پیوستن ایران به کنوانسیون‌های بین‌المللی برن(کپی‌رایت)، مورد بررسی قرار گیرد و گامی در جهت به رسمیت شناختن حقوق مؤلفان و هنرمندان در مرزهای جغرافیایی داخل و خارج از کشورمان برداشته شود.”
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حالی پیامدهای علمی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و حتی مطالعه تطبیقی و موردی آثار و تبعات الحاق به کنوانسیون برن را در سایر کشورها، در دستور کار خود قرار داده است که هنوز در داخل قانون جامع رعایت حق مولف به سرانجام مشخصی نرسیده است. لایحه مورد نظر دولت پس از سالها بحث و بررسی سال گذشته به مجلس شورای اسلامی ارائه شد و مشخص نیست که نوبت رسیدگی به آن کی خواهد بود. دبیر همایش اخیر که بدون حضور هیچیک از هنرمندان و مولفان برگزار شد؛ در حاشیه این همایش گفت:
“نخستین گام وزارت ارشاد در این زمینه برطرف کردن خلأ قوانین داخلی بود تا مستمسک دست کسانی نباشد که می‌گویند قانون در این باره ساکت است یا اساساً قانونی در این زمینه نداریم.”
وقتی با وجود ۲ تا ۳ قانون در باره الزام هموطنان به رعایت حقوق مادی و معنوی مولفان و مصنفان داخلی که در نیم قرن گذشته به تصویب رسیده اند، عملاً سرقت و کپی محصولات سینمایی، ویدیویی، نوشتاری، نرم افزاری و …بصورت گسترده ای در فضای عینی و مجازی ادامه دارد و کارآیی قوانین موجود نقش بازدارنده ای را ایفا نکرده است، بطور اولی رعایت حقوق آثار و محصولات خارجی با ملاحظه عدم عضویت ایران در کنوانسیون برن، انتظار عبث و بیهوده ای است. بدیهی است تصویب و ابلاغ هر گونه آیین نامه ای در این خصوص مادام که مستند به مصوبه قانونی و بالادستی نباشد، مشروعیت ندارد. البته بر اساس توافق نامه های فرهنگی و رسانه ای بین مقامات کشورمان با دولت های دوست و یا حتی مصلحت ها و توجیهاتی خاص، دست اندرکاران موظف و به رعایت کپی رایت هستند. به عنوان مثال سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی و موسسات دولتی به دلیل حضور و ارتباطات گسترده در بازارها و مجامع بین المللی و لزوم استفاده از کانال های نشر و انتقال داده ها نظیر ماهواره های مختلف، باید تا حد امکان پایبند به رعایت کپی رایت آثار خارجی باشند و وجهه شایسته ای را از نظام در منظر جهانیان به نمایش بگذارند.
در خصوص مراعات حقوق مالکانه مولفان داخلی به نظر می رسد، انتشار پیش نویس لایحه دولت پیرامون حقوق مولف که در آینده با تصویب مجلس جایگزین قوانین موجود خواهد شد، زمینه اظهار نظر در باره محتوای آن را فراهم می کند. این اقدام با توجه به اشکال متنوع و متکثر انتشار آثار که به یمن فناوری حاصل شده است، به تهیه و تصویب قانونی منجر خواهد شد که جامع و مانع بوده و در گذر زمان و تحولات قابل انتظار، کارآیی خود را از دست ندهد. مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و معاونت حقوقی وزارت ارشاد و تشکل های هنری، انتشاراتی و مطبوعاتی می توانند محور بررسی های کارشناسی در این خصوص باشند.
سعید رجبی فروتن
طرح و تصویب قانون های گوناگون پیرامون موضوع کپی رایت هرقدر کمرنگ و بد اجرا باشد باز هم قدم مثبتی خواهد بود.
اما دولت و مجلس حتما و باید از رای صاحب نظران سود بچوید وگرنه دچار دوباره کاری های تاریخی می شویم و آن قانون وجاهت و بازدارندگی اش را از دست می دهد.
برای بروز شدن قانون مورد نظر بیش از همه به فضای مجازی باید پرداخته شود و دست کم کوچکترین حرکتی که می توان انجام داد ، فیلتر سایت های ارائه کننده جدیدترین محصولات فرهنگی(که در کمترین زمان جدیدترین عنوان ها را برای دانلود ارائه می کنند) و در مرحله بعد با شکایت صاحب یا وکیل زی نفع عنوان برخورد قانونی با صاحبان و گردانندگان آن است.
بنده هم با آقا ایمان موافق هستم . یکی از پرطرفدارترین سایت های دانلود مفت و مجانی فیلم در اینترنت سایت “… فیلم” است که تازه یکسری از فیلم ها را هم خودشان دوبله می کنند! یکی-دو سال قبل که با این سایت برخورد داشتم چون دائماً فیلتر می شد مجبور بود دامنه اش را تغییر بدهد . اما در این یک ماه اخیر که در جستجوهایم چند باری دوباره به آن سر زدم متوجه شدم که دیگر فیلتر نیست و خیلی راحت با دامنه اصلی اش کار می کند! اصلاً انگار این روزها تنها سایت سینمایی که لو لو است خود سایت imdb (معتبرترین سایت اطلاعات سینمایی جهان) می باشد!!!