روزانه های سینمایی
به مصرف فرهنگی بیاندیشیم

به مصرف فرهنگی بیاندیشیم

تحلیل نقاط قوت و ضعف نمایش خانگی

شامگاه شنبه ۲۹ شهریور ماه مجمع عمومی اتحادیه موسسات ویدیو رسانه با حضور نماینده اتاق بازرگانی برگزار شد و حاضران اعضای جدید هیات مدیره تشکل صنفی خود را شناختند. هیات مدیره جدید اتحادیه در شرایطی از امروز کار خود را آغاز کرده است که خوشبختانه فضای عمومی سینمای کشور رو به آرامش گذارده و مدت هاست که از بیانیه های تند تشکل صنفی مزبور علیه مدیران دولتی در بخش سینما و نمایش خانگی، خبری نیست.

گذشته پر التهاب

همگان به یاد دارند که در ۱۴ ماه پایانی دولت گذشته و متعاقب انحلال ناصواب اداره کل نمایش خانگی، فضای تیره و تاری بین صنف و دولت حاکم شد و مواضع تند طرفین علیه یکدیگر بعضاً بازتاب رسانه ای نیز می یافت. تغییر و تعلیق پاره ای از مقررات و رویه های جاری گذشته که برای تدوین آنها دقت و تامل فراوانی صورت گرفته بود، افزایش بی مورد دخالت های دولت و کاهش و تخفیف صنف در فاصله روی کار آمدن دولت جدید، در مجموع شرایطی را باعث شد که تا حدی تداعی گر، روابط و مناسبات نه چندان خوب صنف با مسئولان مربوطه در دولت نهم بود.

به هر حال اگر بخواهیم گذشته را فراموش کنیم و امیدوارانه به آینده بیاندیشیم، هیات مدیره جدید چاره ای ندارد جز آنکه ملاحظات کارشناسی و علمی را چاشنی تدابیر و تصمیمات خود کند و در صورت لزوم با خروج از دایره بسته اعضای خود، به استقبال ایده های نو برود.

تنور داغ تولید

در همین رابطه یکی از مبرم ترین نیازهای کنونی؛ رفع عیوب موجود در چرخه تولید، تامین و توزیع محصولات نمایش خانگی است. تجربه نشان داد که در سال های اخیر علیرغم شرایط دشوار اقتصادی، تنگناهای ارزی و کاهش قدرت خرید مردم، سبد نمایش خانگی از عرضه محصولات متنوع خالی نماند و اتفاقاً تب تولید محتوای اختصاصی برای شبکه بالا گرفت، بطوریکه تولید چندین سریال، فیلم های داستانی و برنامه های سرگرم کننده غیر داستانی سیمای متفاوتی را به شبکه بخشید. با این حال سرمایه گذاری برای مصرف فرهنگی مردم و دسترسی آسان مخاطبان به فراورده های شبکه، ضرورتی حیاتی به شمار می رود. موسسات باید در بازاریابی و بازارسازی تلاش بیشتری کنند و از مجموع ظرفیت هایی که در امر تولید فعال شده اند، برای مصرف فرهنگی و فروش کالا استمداد بجویند. همگرایی و همکاری راهبردی بین فعالان تولیدی و توزیعی در لوای حمایت های دولتی، تا حد زیادی می تواند گره های بسته در زمینه توزیع و مصرف فرهنگی را بگشاید و ضریب نفوذ محصولات نمایش خانگی را در بین مصرف کنندگان بالقوه افزایش دهد.

پاشنه آشیل شبکه

متاسفانه عدم رعایت کپی رایت آثار خارجی در همه زمینه های فرهنگی و هنری، تاثیر خود را بر ضایع کردن حقوق ناشران داخلی نیز گذارده است. به رسمیت نشناختن کپی رایت، قانون حمایت از مولفان و مصنفان(مصوب ۱۳۴۸)، قانون حمایت از پدید آورندگان نرم افزارهای رایانه ای(مصوب ۱۳۷۹) و سایر مقررات مشابه داخلی را عملاً به حاشیه رانده است و به همین خاطر کمتر دادخواستی از سوی صاحبان آثار در مجامع حقوقی و قضایی به ثبت می رسد؛ زیرا کپی و دانلود به یک رفتار و هنجار عادی در بین اغلب اقشار بدل شده است. نگارنده ی این یادداشت، بر اساس برنامه ای تحت عنوان ویندوز۷، به تایپ مطالبش پرداخته است. ویندوز۷ سیستم عاملی است که برای استفاده از آن هیچ حقوقی رعایت نشده است.!

به همین خاطر ارائه لایحه جدید حمایت از مالکیت فکری – که جامعیتی بیش از قوانین مصوب پیشین دارد- از سوی دولت به مجلس و تصویب احتمالی آن در سال های آینده! نیز رافع مشکل نخواهد بود، زیرا رعایت کپی رایت به تعبیر مشاور فرهنگی رییس جمهور، داخلی و خارجی ندارد و یک امر به هم پیوسته و تجزیه ناپذیر است.(اینجا)

بنابراین بزرگترین مانع سرمایه گذاری کلان در نمایش خانگی همانند سایر زمینه های فرهنگی و هنری، عدم رعایت حقوق مالکانه صاحبان آثار است. هیات مدیره جدید اتحادیه موسسات ویدیو رسانه با هماهنگی تهیه کنندگان سینما، انجمن شرکت های تولید فیلم های ویدیویی(سمعی و بصری) و بخش های ذی مدخل دولتی، می بایست برنامه ای برای امنیت بخشیدن به فضای کسب و کار اعضای خود تدوین کند.

 صنف اگر قادر نیست مانع از نمایش فیلم های شبکه در ناوگان مسافری کشور و مراکز اقامتی شود و آنها را به تن دادن در برابر شرایط سهل ولی عادلانه ای ترغیب کند، حداقل باید با حساسیت لازم، مشارکت مراجع ذی نفوذ را طلب کند

همانطور که پیش از این گفته شده است؛ کار شناسایی و اعلام شکایت علیه سایت های تابلو داری که در داخل محصولات شبکه را بارگذاری می کنند، نباید کار دشواری باشد، هیات مدیره جدید جنم ورود به چنین عرصه ای را دارد؟

حل المسائل شبکه

در هفته های گذشته اینطور عنوان شده است که VOD و تکنولوژی هایی شبیه به آن، حل المسائل شبکه به شمار می روند و می توانند برای همیشه معضل سرقت و کپی کاری را از دامن شبکه پاک کنند، موضع صنف در این باره چیست؟ در صورت صحت این ادعا؛ صنف باید این توانایی را در خود ایجاد کند تا سهم و نقش دولت و بخش خصوصی را برای مجهز شدن به این سامانه و شیفت کردن عرضه محصول به فضای مجازی را روشن و مشخص نماید.

در یکی دو سال اخیر با دسترسی رایگان علاقمندان به نسخه دوبله آثار روز سینمای جهان در اینترنت و تلویزیون های فارسی زبان ماهواره ای و خرید و فروش فیلم ها و مجموعه های دوبله بصورت زیر زمینی، رقابت برای موسسات ویدیو رسانه سخت تر از گذشته شده و فیلم خارجی مزیتی خاص به اندازه قبل نیست. لذا موفقیت هیات مدیره در گروی این واقعیت است که به عنوان یک مطالبه صنفی، بهبود بخشیدن به فضای کسب و کار را مد نظر قرار دهد و مولفه های مربوط به آن را شناسایی کند.

انتظار منطقی

بدیهی است انتظارات از صنف باید معقول باشد و تکالیف معطل مانده همه دستگاهها و مراجع را از آن به تنهایی نمی توان توقع داشت. مهم آن است که سیاست و برنامه روشن و مورد اجماعی در دست مسئولان جدید صنف باشد و اراده جمعی آنها معطوف نشانه گیری مشکلات بنیادین صنف و آسیب های جدی شبکه باشد.

 به یاد داشته باشیم که در دولت هم طی یکسال گذشته بحث و صحبت های مختلفی در باره تغییر ماموریت موسسه رسانه های تصویری صورت گرفت ولی نتیجه روشنی به دست نیامده است و هنوز از زبان اولین مدیر کل نمایش خانگی در دولت یازدهم، هیچ سخن و حرفی در خصوص سیاست های آتی نشنیده ایم.

یک پیشنهاد

در شرایط کنونی یکی از راه های موثر افزایش مصرف فرهنگی، توسعه شبکه مویرگی توزیع کالا در اقصی نقاط کشور است؛ فعالان صنفی در عرصه پخش تجربه خوبی در این زمینه کسب کرده اند، گسترش شبکه مویرگی و حذف موانع و نگرش های سنتی باید در دوره پیش روی بیش از گذشته عینیت یابد و موجبات افزایش سرمایه در گردش موسسات را باعث شود.

سعید رجبی فروتن

در کنار روزمرگی های معمول، این جا خودم و افکارم را ثبت می کنم. از فرهنگ و هنر تا سینما و نمایش خانگی... می توانید نوشته های من را در «روزانه های سینمایی» دنبال نمایید.

۱۹ comments

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

  • چیز جالبی در قسمت پریشب معراجیها دیدم که خیلی برایم جالب بود و اصلا هم سیاسی نیست…
    اون هم این بود که رضا رویگری یا همون دکتر گنجی در سالن دانشگاه با درخواست دانشجویان قسمتی از آهنگ کازابلانکا رو که خود رضا رویگری خوانده اند اجرا کرد…

      • از نظر فکری (البته جناحی) باهاش مخالفم…
        اما به دو جهت آثارشو می بینم یکی گذراندن وقت و یکم خندیدن و دومی هم اینکه ببینم خط فکری مخالف خط فکری خودم به چه چیزایی می پردازه…که اکثرا همون چیزیه که توقع دارم…

  • با سلام
    یک بار یکی از دوبلورها در پاسخ سوالی درباره حق کپی رایت فیلم های خارجی حرف جالبی زد. این دوبلور گفت که این قدر حساب های بلوکه شده ایران تو آمریکا هست که این ها در مقابل شون چیزی نیست.
    حالا جدا از این موضوع بحث کپی رایت و حقوق معنوی وقتی معنا می کنه که به معنای واقعی کلمه حقوق مصرف کننده هم رعایت بشه. شما اگر از ویندوز و آنتی ویروس اورجینال استفاده کنید از خدمات ویژه شرکت ها و تخفیفات ماهانه و سالانه هم استفاده می کنین ولی بعضا در این جا فروش برخلاف شعارشان پایان یک تعهد است!
    من اشاره ای هم به بحث قبلی داشته باشم. فکر نکنم کار سختی باشد که آدم دل سوزی یک سال از وقتش را برای تحقیق در این باره بگذارد. در بازه سنی بین ۱۲ تا ۲۰ سال باید مطالعات فراوانی صورت بگیره. من بعضی مقالات رو در این باره خوندم ولی خیلی کم بصورت مصداقی درباره مسئله ای بحث و صحبت می کنند و این جور استنباط می شه که تحقیقات میدانی صورت نگرفته است.
    شما اگر سایت های برتر ایران رو ( سایت های تفریحی قلابی رو فاکتور بگیرید) در الکسا ببینید به خیلی از مسائل پی می برید. توجه روزافزون به فناوری اطلاعات و تفریحات مجازی و بازی های کامپیوتری ( و همچنین بمباران اطلاعاتی خبرگزاری معتبر و غیر معتبر) روز به روز داره بیشتر می شه. ضعف تلویزیون به کنار، اولویت ها برای این نوجوانان تغییر کرده و تبلت و موبایل و بازی آنلاین و سریال های پر خرج آمریکایی و چت های صوتی و تصویری جای خودش رو به خیلی چیزهای دیگر داده است. در خیلی موارد هم آن قدر می گذاریم آش شور شود که یک دفعه با یک برخورد قهری و شتابان سر و صدای خیلی ها رو در میاوریم.
    حال در این وضع با توجه به تفکر سنتی در بخش رسانه های فرهنگی، ما بیشتر از گذشته با معضلات فرهنگی روبرو خواهیم شد.
    من مقاله ای درباره بازی های رایانه ای نوشته بودم. این جا هم به شما قول خواهم داد که با این وضع تا چهار سال آینده، فضا به سمت تفریحات مجازی مثل بازی های آنلاین، کازینوها و شرط بندی های مجازی خواهد رفت و موبایل و تبلت ها با قابلیت هایی که دارند عرصه رو از تلویزیون و رسانه های تصویری دیگر خواهد گرفت.
    و با این وضع تیراژ محصولات فرهنگی باز هم کاهش پیدا خواهد

    • آقا نعیم تحولات نیم قرن اخیر نشان داده است که سینما با ظهور پدیده های نو و صنایع تفریحی جدید، به حاشیه نرفته و اتفاقاً قابلیت های خودش را افزایش داده است. عرضه و نمایش فیلم بر پلتفرم های جدید حسنی که دارد تماشای فیلم را در هر وضعیتی برای بیننده امکان پذیر ساخته است ولی در شرایط عادی ترجیح تماشاگر آن است که فیلم های مورد علاقه را در ابعاد بزرگ ببیند. استفاده از ویدیو پروژکتور در خانه، ترفندی است تا جای خالی سینما را پر کند و همچنین تلویزیون های بزرگ با این هدف طراحی و تولید شده اند.
      البته ریزش و رویش طرفداران هر رسانه جدید و قدیم امری طبیعی است. امروز در خبرها خواندم مدیر طرح سینما مدرسه در آموزش و پروش؛ صراحتاً به این موضوع اشاره کرده است که در چهار سال گذشته دانش آموزان از تماشای فیلم های سینمایی ایرانی (کودک و نوچوان)علیرغم تسهیلات پیش بینی شده استقبال نکرده اند و تکنیک و شیوه روایی فیلم های ساخته شده برای آنها جذاب نبوده است.

      • با عرض سلام مجدد . آقای فروتن عزیز بنده هم باحرف شما کاملاً موافق هستم . نکته ای که می خواهم اضافه کنم این است که باید این مسائل از ابعاد مختلف بررسی شود . دیدگاه شما به مسئله فرهنگی-هنری است . اما در کنار دیدگاه فرهنگی-هنری به دیدگاه های علمی ، اقتصادی و انتظامی هم باید اندیشیده شود! همین دیدگاه انتظامی که بعضی از دوستان به آن اعتقادی ندارند! بنده یک مشتری داشتم که الان ۱۶ ساله است . این آقا پسر که احتمالاً قبلاً هم به وی اشاره کرده ام ، وقتی ۱۱-۱۲ سالش بود یک سی دی فروشی در محله داشتیم که هر فیلم بنجل زبان اصلی را به این پسر می انداخت و اصلاً به سن و سالش توجه نمی کرد! بعد که آن سی دی فروش بساطش را جمع کرد و رفت این آقاپسر در جای دیگری از اصفهان یکی دیگر را پیدا کرد و این دومی وی را وارد حوزه سریال های آمریکایی کرد! اول با سریال های معروفی مثل بازی تاج و تخت و اسپارتاکوس شروع شد اما حالا دیگر آنقدر معتاد این سریال ها شده که وقتی می آید پیش بنده و از فلان سریال تعریف می کند و بنده می روم تا اطلاعات این سریال را در سایت imdb چک کنم می بینم یک سریال درجه ۳ کم مخاطب است که بخاطر عدم استقبال ساختش هم نیمه کاره رها شده! خب کسی نباید با این فروشنده ها برخورد کند؟

          • این را هم قبول دارم اما پدر و مادرها خیلی راحت سرشان کلاه می رود بخصوص اگر هر دو شاغل باشند و یک فرزند تازه متولد شده هم داشته باشند . بعلاوه تا جایی که بنده متوجه شدم پدر و مادر این آقا پسر توان نه گفتن به وی را ندارند و به او آزادی عمل فراوانی داده اند .

  • با سلام.فردا سه شنبه ،اول مهرماه،فیلم سینمایی افسانه هرکول محصول ۲۰۱۴ آمریکا و قسمت ۸ مجموعه کلاه قرمزی ۹۳ توسط شرکت هنر اول به صورت سراسری توزیع می گردند.لازم به ذکر است دو عنوان فوق توسط موسسه سینما ۲۴ تامین شده است.

  • سلام جناب آقای فروتن
    بدرستی که پاشنه آشیل شبکه نماش خانگی عدم رعایت کپی رایت است ، چرا که اگر کپی رایت در تمام زمینه های آن رعایت شود ، قطعا سرمایه گذاران در این بخش با آسودگی خاطر وارد این میدان شده و چرخه تولید فیلم سینمائی و ویدیوئی در مسیر درست آن قرار خواهد گرفت و نتیجتا شاهد آثار با ارزش از فرهنگ ناب اسلامی و تمدن دیرینه ایرانی خواهیم بود. موسسات ویدئو رسانه دیگر درگیر این نخواهند بود که فیلم هایشان توسط افراد بدون اطلاع و یا افراد سودجو بصورت غیر قانونی کپی میشود و حاصل سرمایه گذاری آنها جز ضرر و نا امیدی چیزی عایدشان نمیشود.شاید در این بین کوتاهی از خود موسسات و اتحادیه و سازمان سینمائی بوده که از نظر فرهنگی این مسئله را برای عموم در سطح وسیع و گسترده از طریق صدا و سیما و خود رسانه ویدئو در داخل فیلم هاشان بدرستی خوب تبین نکرده اند که استفاده از کپی های نسخه اصل فیلم های موسسات غیر قانونی و غیر شرعی و خلاف عرف و در حد سرقت اموال دیگران است.

    • سلام و ارادت
      در این پست کوشیده ام تا بگویم مادام که کپی رایت آثار خارجی رعایت نشود، متقاعد کردن مردم به مراعات حقوق آثار داخلی سخت و دشوار است. یعنی در این میان بزرگترین بازنده تولید کننده و ناشر داخلی است.

  • با سلام مجدد ، بنده هم با نظر شما موافقم که با رعایت کپی رایت خارجی ، مردم را آسان تر میتوان متقاعد کرد که کپی رایت آثار داخلی را رعایت کنند. چرا که نمیتوان بین کپی رایت خارجی و داخلی در جهان امروز که بصورت یک دهکده جهانی در آمده تمایز قائل شد ، یکی را قبول داشت و دیگری را نه، اما مکانیزم رعایت کپی رایت در آثار سینمائی خارجی چگونه است ؟تا وقتی نتوانیم رایت یک فیلم خارجی را از توزیع کننده اصلی آن بخریم ،مجبوریم از واسظه های دست چندم آنها که تشخیص اصالت آن رایت هم مشخص نیست بخریم . آیا در این حالت مشکل حل میشود .در این حالت چه برنامه ای برای اجرای کپی رایت آثار داخلی داریم .چه کسانی مسئول اجرای این برنامه خواهند بود .اگر در این باره دوستان و مسئولین سازمان سینمائی و اتحادیه بیشتر نظر بدهند شاید راه حلی برای این معضل اجتماعی یافت و صنف با آرامش بیشتری در مسیر رشد و تعامل با سیمای جهان قدم بر دارد.

  • فیلم شور شیرین که دیشب بصورت ناقص از شبکه سوم پخش شد ایا در شبک نمایش خانگی پخش شده یا نه….. دیشب که صدا وسیما با این همه دک وپز ابروی خود را برد

    • در ده روز گذشته آگهی توزیع این فیلم به مناسبت هفته دفاع مقدس در روزنامه های سینمایی به چاپ رسیده ولی هنوز فیلم توزیع نشده است. این فیلم ها برای آنکه در شبکه نمایش خانگی با استقبال روبرو شوند، شانس زیادی ندارند. همچنانکه فیلم ۳۳ روز به کارگردانی جمال شورجه نیز در چهار سال گذشته در شبکه توزیع نشد. با توجه به کمبود فیلم های مرتبط با جنگ، تلویزیون همواره مترصد پخش آنها در مناسبت های مختلف است.

  • «شور شیرین» وارد شبکه نمایش خانگی شد
    بانی فیلم آنلاین:موسسه رسانه های تصویری در چهاردهمین مرحله از توزیع خود فیلم سینمایی شور شیرین را وارد سبد محصولات نمایش خانگی کرد.

  • فیلم سینمایی”شورشیرین” وارد شبکه نمایش خانگی شد
    موسسه رسانه های تصویری در چهاردهمین مرحله از توزیع خود در سال ۹۳ فیلم سینمایی «شورشیرین» را وارد سبد محصولات نمایش خانگی کرد[ متن کامل ] RASANEHA.ORG

    • جناب علیزاده ضمن تشکر، نمی خواهید در باره پخش زود هنگام تلویزیونی همین فیلم توضیح بدهید؟ هزینه خرید حقوق این فیلم از منابع عمومی کشور پرداخت شده و نباید این فیلم سوزی صورت می گرفت.

    • مشکل فنی پخش فیلم شور شیرین که دیشب از شبکه سوم پخش شد کسی میدونه دقیقا چی بود و فرمتی که صدا وسیما از این فیلم پخش می کند روی دی وی دی که بدست ما می رسد هم همین کیفیت رو دارد یا نه

  • سلام جناب آقای فروتن ، همنطوریکه می دانید بنده مسئول انفورماتیک موسسه هستم و اینگونه اطلاعات هم معمولا روابط عمومی و بخش بازرگانی از آن اطلاع دارند. و بصورت رسمی در سایت موسسه رسانه های تصویری منعکس میشود.
    در مورد بحث کپی رایت ،اگر صورت مسئله واضع تر بر همگان روشن گردد. شاید به راه حل مناسب نیز رسید. منتطر طرح سوالات و پاسخ های بیشتر در مورد کا منت قبلی ام هستم.

مرا در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید