مکتوب هفته نهم- در بدرقه مهران مدیری

در آخرین ساعات سال ۹۲ وقتی که در استودیوی پخش زنده شبکه سوم سیما و در برنامه ویژه سال تحویل، تصویر برداران مهران مدیری را در زوایای مختلف در قاب گرفتند، معلوم شد که پس از شش سال آنتن سیما به مدیری روی خوش نشان داده و یخ رابطه آنها آب شده است.

پاسخ این سوال که چرا مهندس ضرغامی در هفته های پایانی حضورش در جام جم با چرخشی ناگهانی آغوش خود را به روی مدیری گشوده است، اهمیتی ندارد. برای مخاطبان رسانه ملی آنچه مهم است، این است که چه دلایلی باعث محروم کردن میلیونها ایرانی از هنرنمایی مدیری طی شش سال مستمر در صدا و سیما شد. مدیری در همه سال های سپری شده بیکار ننشست، سه مجموعه نمایشی را برای نمایش خانگی کارگردانی کرد و در دو تای آنها تهیه کننده هم بود. در سریال ناتمام دیگری به ایفای نقش پرداخت و در سینما هم در اندک نقش هایی ظاهر شد. محرومیت اعمال شده مخاطبان میلیونی سیما را در داخل و خارج از کشور نشانه رفت و همه انهایی که قدرت خرید دی وی دی سریال های او را نداشتند، در حسرتی چندین ساله باقی گذارد.

“روزانه های سینمایی” هر بار که مجموعه تازه ای از مدیری در شبکه نمایش خانگی عرضه شد با تاسف نوشت که چرا باید آثار این هنرمند خلاق در محدوده شبکه ویدیویی دیده شود و در شرایطی که هیچکس نتوانست جای خالی مدیری را در تلویزیون پرکند، اقشار مردم از تماشای هنرنمایی او به صورت رایگان و در تلویزیون محروم شوند.؟

حالا با اعلام اینکه؛ مجموعه “شوخی کردم” زودتر از زمان مقرر و پیش بینی های صورت گرفته به پایان خود نزدیک می شود، مدیری به رسانه و خانه مالوف خود تلویزیون برمی گردد. مدیری در اشتیاق رویارویی با انبوه مردم و علاقمندانش حتی به توصیه و تعریض سیاسیون که معتقد بودند؛ او باید  اعتراض گونه بازگشتش به تلویزیون را به تعویق اندازد، وقعی ننهاد و منتظر نشد تا تغییرات مدیریتی در صدا و سیما صورت گیرد. به نظر می رسد آنقدر که دوری از مدیری برای بینندگان تلویزیون تلخ بوده است این هجران و جدایی برای مدیری سخت تر بوده و وی بیش از این تاب دوری از مخاطبان چند ده میلیونی داخل و خارج تلویزیون را ندارد.

بازگشت عزتمندانه مدیری علیرغم حضور عزت اله ضرغامی در راس هرم مدیریتی سازمان صدا و سیما؛ کابوس تلخی برای تلویزیون های فارسی زبان ماهواره ای هم به شمار میرود. همانها که در سال های گذشته با مشاهده کنداکتور خالی سیمای جمهوری اسلامی به طراحی و تولید برنامه های به اصطلاح طنز پرداختند و در غفلت مدیران سیما، اوقات فراغت میلونها نفر ایرانی را از آن خود کردند. کسی منکر آن است که ضریب نفوذ ماهواره از بد حادثه در همین سال های اخیر فزونی گرفته است؟!

اظهارات مدیری در برنامه تلویزیونی “سه ستاره” البته گلایه های فعالان نمایش خانگی را هم به دنبال داشت و جماعتی از اینکه مدیری در مقایسه بین تلویزیون و نمایش خانگی به تحقیر رسانه دوم پرداخت و با ناچیز بودن مخاطبان نمایش خانگی در قیاس با تلویزیون به مختصات منحصر بفرد این رسانه اشاره ای نکرده است، سخت از او دلگیر هستند.

این عده می پرسند چرا در سال هایی که مدیری راهی به سیما نداشت و از ظرفیت های نمایش خانگی بهره های فراوان مادی و معنوی برد و میلیونها نفر از مردم به احترام درخواست وی، نسخه اصلی سریال هایش را خریداری کردند، باید اینگونه مورد کم مهری او قرار بگیرند و زحمات زحمتکشانی که با تمام وجود مجموعه های نمایشی او را تکثیر و بسته بندی نمودند و در سراسر کشور به دست مردم رساندند، به هیچ انگاشته شود؟

مدیری در ناتمام ماندن سریال قهوه تلخ تقصیری نداشت ولی تاخیر شش ماهه در توزیع آخرین قسمت پخش شده که ناشی از تکثیر بی مجوز اما غیر عامدانه تهیه کنندگان مجموعه بود(تشخیص مرجع قضایی) چرخه تولید، تکثیر و پخش مجموعه را دچار وقفه کرد و موتور حرکت مجموعه ای بزرگ را از نفس انداخت. شوک وارده، مانع از تکثیر و توزیع سه سری انتهایی مجموعه شد و لطمه بزرگی به اعتبار شبکه نمایش خانگی، تیم سرمایه گذار و در راس آنها مدیری وارد کرد.

با تمام این تفاصیل؛ افکار عمومی بزرگوارانه این خسارت را به پای نوپا بودن شبکه ای گذارد که عرضه مجموعه ای چنین بزرگ و پر مخاطب و پر حاشیه را تجربه نکرده بود. پس از این واقعه شبکه دوباره قامت راست کرد و مدیری هم با تولید دو مجموعه تازه تلاش زیادی برای جلب اعتماد مخاطبان شبکه کرد. سریال های “ویلای من” و “شوخی کردم”، موفقیت های مدیری را در “قهوه تلخ” تکرار نکردند اما استمرار حضور او نشان از همراهی با مردم و دلجویی از آنها داشت. مدیری در برنامه زنده تلویزیونی به هیچیک از این فراز و نشیب ها اشاره نکرد و البته جای طرح این مباحث هم در آن استودیو نبود. ولی آنچه که وی بر زبان راند، کفران نعمت و نادیده انگاشتن تلاش های مدیرانی بود که در سال های ۸۹ و ۹۰ ناچار بودند، با تحمل فشارهای زیاد از جانب محافل کج اندیش و گروه های فشار، زمینه عرضه مجموعه “قهوه تلخ” را فراهم کنند و فضای ضییق و بسته سیاسی – فرهنگی جامعه را با نشاندن لبخند بر لبان مردم تلطیف و قابل تحمل سازند.

بنابراین سزاوار بود؛ سرمایه گذارانی که فقط برای دو مجموعه اخیر ایشان – به نقلی -رقمی بالغ بر ۱۴۰ میلیارد ریال فقط در اختیار گروه سازنده قرار داده اند، تکریم شوند و مهیا ساختن هزاران فرصت شغلی پایدار و ناپایدار توسط این گروه مورد تجلیل قرار گیرد و مخاطبانی که هر هفته علیرغم تنگنای معیشتی بی صبرانه منتظر عرضه قسمت های تازه سریال های ایشان و خرید آن بودند، قدر ببینند.

…مدیری به تلویزیون برمی گردد. جایی که مختصات قاب آن را خوب می شناسد و کار برای آن را شگرد دارد. معلوم نیست در آینده سیمای نمایش خانگی در غیاب طنز پردازانی چون او چگونه باشد؛ اما مدیری و برنامه سازان و سینماگران و تهیه کنندگان سینما و تلویزیون به خوبی می دانند که در غیاب تلویزبون های خصوصی، شبکه نمایش خانگی اگر بهره مالی چندانی برای سرمایه گذاران ندارد و هیچ تدبیر و قدرتی یارای مقابله با تکثیر غیرقانونی و سرقت محصولات شبکه را ندارد، با این وجود رسانه نمایش خانگی مجال و پنجره تازه ای برای جور دیگر دیدن و تنفس در فضایی فراختر است. ساحتی که اعمال سلیقه سفارش دهندگان در آن جایی ندارد و هنرمند قادر است بی مزاحمت ناظرانی موجه و ناموجه، به آفرینش اثرش دست بزند و با مخاطبانش ارتباط برقرار کند. مشروط بر انکه پاسدار حریم  و پرده دار حرمت ها باشد.