سعید رجبی فروتنرهبر انقلاب روز اول فروردین ماه در دیدار نوروزی اقشاری از مردم و مدیران با ایشان، به امضای تفاهمنامههایی اشاره کرد که مدیران آنها را تبادل میکنند اما در عمل اجرا نمیشوند. امضا و تبادل تفاهم نامه با مدیرانی در داخل و یا طرفهای خارجی از گذشته تا حال بیشتر به یک آیین تشریفاتی بدل شده است و دولتمردان دوست دارند به سنت رایج در بین دیپلماتها در قابی مشترک پس از امضای متن تفاهمات، در حین تبادل اسناد عکسی به یادگار گیرند.
در بخش سینمایی کشور طی سی ماه گذشته حدود سی تفاهمنامه با استانداران سراسر کشور برای انجام مواردی خاص در جهت توسعه زیرساختها و تولید انواع فیلم و همچنین تجهیز دفاتر انجمن سینمای جوانان امضا و رد و بدل شده است.
جا دارد سازمان سینمایی در سال جدید نتایج اجرای چنین تفاهماتی را منتشر کند تا اگر در مواردی به خاطر موانع موجود و یا کوتاهی طرف مقابل برای انجام تعهدات، بخشهایی از تفاهمات اجرا نشده است، چیزی در ابهام باقی نماند.
در مورد تفاهمنامه سینمایی با هفت همسایه شمالی باید حداقل یکسال صبر کرد تا گزارش تفاهماتی که بیستم بهمن سال گذشته امضا شد، به بار بنشیند و آثار آن در تعامل و همکاریهای سینمایی طرفین دیده شود.
در آینده معلوم میشود که تفاهمنامههای سینمایی هم سرنوشتی مثل سایر تفاهمنامههای جوانمرگ شده پیدا میکنند یا استثنایی بر قاعده هستند.!
یکی جلوی تورم را بگیرد
تولید فیلم سینمایی در ایران از گذشته تا حال بیش از ظرفیت اکران بوده است. بطوریکه هر ساله دهها فیلم در نوبت اکران میمانند و بعضاً عطای آن را به لقایش میبخشند. در دو دهه گذشته با توسعه رسانه نمایش خانگی در شکل فیزیکی و برخط در شکل کنونی، برخی از فیلمها بدون نمایش عمومی مستقیما در این شبکه عرضه شدهاند.
خارج ماندن فیلمها از مدار پخش و خواب سرمایه آنها، زیان اقتصادی هنگفتی به سینما تحمیل میکند.
در سالهای اخیر عارضه کرونا و حالت نیمه تعطیل سینماها صف اکران فیلمها را طولانیتر کرد. اما اگر کرونا هم نبود، روند تولید فیلم و افزایش شمار فیلمسازان کفه تولید را در قیاس با اکران سنگینتر میکرد.
اما آنچه که در سالهای اخیر قدری کم رنگ شده است، مشارکت مردم و یا بخش خصوصی در تولید فیلم است. افزایش بیسابقه هزینه تولید فیلم به تبع موج فزاینده تورم، باعث حضور دولتیها و شبه دولتیها در زمینه تولید شد تا جشنواره چهلودوم فجر عرصه رقابت این گروه از فیلمها با یکدیگر باشد.
تحقق شعار سال در سینما مستلزم مهار و کاهش تورم و اعطای تسهیلات مالی برای رونق مجدد سینمای مستقل و غیر ارگانی است.
مانع تحریم
در سینما تولید با افزایش مشارکت مردم (بخش خصوصی)شرط کافی برای فعالیت اقتصادی نیست. سرمایهگذاری صورت گرفته برای تولید فیلم در ایران مادام که در حصار بازار داخل بماند و راهی به اکران و سایر پلتفرمهای خارجی نداشته باشند، هرقدر هم رکوردشکن باشد، جایی در اقتصاد جهانی نخواهد داشت.
سینما ناگزیر است برای راهیابی به بازارهای جهانی، درصدد زمینههای تولید مشترک با شرکتهایی برآید که دستی در بازار و ضریب نفوذ بالایی در آن دارند.
حلقه مفقوده در زنجیره ارزش سینمای ایران، نبود سرمایهگذار خارجی است. تهیهکنندگان ایرانی به دلایلی از جمله فراهم نبودن زمینههای سیاسی، تاکنون موفق به همکاری با همتایان خارجی خود نشدهاند. مثلاً کمپانیهای فیلمسازی چین که منافع خود را در همکاری با شرکتهای بزرگ آمریکایی و اروپایی جستجو کردهاند، تاکنون رغبتی برای همکاری با طرفهای ایرانی نشان ندادهاند و چنین ریسکی را در شرایط تحریم ایران هرگز به جان نخواهند خرید.
تحقق شعار سال در عرصه سینما مستلزم رویکردهای تازه در سیاست خارجی از سوی دولت برای همکاریهای سیاسی و اقتصادی با دولتهای غربی و شرقی و در چارچوب منافع ملی است.
از کدام مردم حرف میزنیم؟
وقتی صحبت از مشارکت مردمی میکنیم، منظورمان از مردم دقیقا چیست؟ مردم را با طیف وسیعی از نگرشها و سلیقهها میشناسند. الزاما همه آنها در زمره وفاداران قسم خورده نیستند و ضمن زاویه داشتن با برخی از سیاستهای موجود، منتقد و مخالف شرایط کنونی هستند.
حدود ۶۰ درصد مردم در انتخابات اخیر مجلس شرکت نکردند و نامزدهایی را که بتوانند افکار و ایدهآلهای آنها را نمایندگی کنند، در فهرستهای جمعی و انفرادی ندیدند و رای خود را برای بهبود اوضاع بیتاثیر دانستند. آیا منظور از مردم همان جمعیت اقلیت ۴۰ درصدی است و یا آنکه در نگاهی عام و فراگیر و فارغ از گرایشها و سوگیریهای سیاسی عامه مردم با دیدگاههای مختلف میتوانند در امر تولید فرهنگی و غیر فرهنگی مشارکت کنند.؟
پر واضح است که منتقدان و مخالفان وضع موجود یکباره در اکثریت قرار نگرفتند بلکه به مرور فضا برای حضور و مشارکت آنها بسته و بستهتر شد. فرصتهای شغلی، موقعیتهای تحصیلی، وام و تسهیلات کمبهره، اختصاص ارز و… بدل به رانت برای قشری خاص شد و دیگران ناعادلانه از آن محروم ماندند.
سینماگران مولف بخشی از جامعه سینمایی کشور هستند که اگر در تولید محتوا بازهم مورد بیمهری قرار بگیرند و غیرخودی محسوب شوند، تولید فیلم ممکن است از نظر عددی رشد یابد و شاخصهای آماری را بهبود بخشد و بشکن بشکن رکورد شنیده شود اما کیفیت در حد انتظار، عنصر غایب در سینماست. در اینصورت نه مشارکت مردمی محقق میشود و نه زبان سینما با بداعتهای فرمی و روایی و حرفهای تازه تکامل مییابد.
نشانی روزانههای سینمایی در تلگرام: t.me/cinemadailyir
اضافه کردن نظر