سعید رجبی فروتناین یادداشت به قلم نگارنده در دوازدهمین شماره نشریه روزانه چهل و دومین جشنواره فیلم فجر به عنوان سرمقاله به چاپ رسیده است.
تلقی برخی از اصحاب اندیشه و نظر این است که جشنواره فیلم فجر به اعتبار نامی که بر تارک آن نشسته است و همزمانی برگزاری آن با دهه فجر انقلاب اسلامی، باید میزبان فیلمهایی در بخشهای رقابتی خود باشد که همه آنها بدون استثنا نسبت روشن و معناداری با انقلاب و اسلام داشته باشند و اگر جز این باشد جشنواره از مسیر خود منحرف شده و به انقلاب و انقلابیون جفا کرده است.! اعتراض این عده وقتی شدت میگیرد که فیلمی را براساس سلایق شخصی و ذوقی خود نپسندند و نتوانند بین مضمون فیلم و باورهای خود نسبتی حداقلی برقرار کنند.
در نقد این تفکر باید گفت که جشنواره فیلم فجر از نخستین سالهای استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران با این نیت طراحی و اجرا شد تا آیینه تمامنمایی از آفرینندگی و خلاقیت سینما و سینماگران ایرانی باشد. این باور خوشبختانه وجه اشتراک همه دولتهایی بوده است که طی ۴۵ سال گذشته با دیدگاهها و گرایشهای سیاسی و فکری مختلف در مسند قدرت و مصدر خدمت بودهاند و تلقی آنان همسو با اهالی سینما آن بوده است که جشنواره فیلم فجر به رویدادی مناسبتی و با محوریت موضوعات خاص تنزل پیدا نکند. جشنواره فیلم فجر در مقیاس ملی یگانه جشنوارهای است که بسیاری از سینماگران با امید و آرزو در آن پا میگذارند و فارغ از آنکه در روز آخر جایزهای را به خانه ببرند یا نبرند، تنفس در فضای آن را غنیمت شمرده و کنجکاوانه بازخورد فیلمشان در سالنهای مختلف را دنبال میکنند و در جلسات و نشستهای رسانهای نیز با سعه صدر به آرا و نظرات خبرنگاران و نویسندگان سینمایی گوش میسپارند.
پس جشنواره فیلم فجر نه تنها یک جشنواره موضوعی و مناسبتی نیست بلکه همواره آغوش خود را برای نمایش فیلمهای سینمایی در ژانرها و موضوعات مختلف گشوده است تا فیلمهایی که از فرایندهای رسمی و اداری عبور کردهاند، به تشخیص هیات انتخاب شانس حضور در جشنواره را داشته باشند.
از یاد نبریم؛ در دورههایی از جشنواره فیلمهای شاخصی در زمینه تاریخ انقلاب و مقاومت و در ژانرها و زیر ژانرهای سیاسی و اجتماعی خوش درخشیدند و توجهات را به خود جلب کردند و دل همه کسانی را که برای ایران و اقتدار و سربلندی آن میتپد، شاد نمودند. با این حال در دورههایی هم که بطور طبیعی چنین فیلمهایی در جشنواره حضور نداشتند و یا اگر بودند، یارای رقابت با فیلمهای بهتر و یک سر و گردن بالاتر را نداشتهاند، به جز معدودی از نگرشهای محفلی، کسی جشنواره و دبیران آن را با انگ بیکفایتی و بیتدبیری ننواخته است و آن را یکسره در برابر اسلام و انقلاب ندانسته است.
به نظر میرسد کسانی که تعریف و تلقی ضیق و بستهای از جشنواره فیلم فجر دارند، باید در نگاه خود فلسفه و اهداف جشنواره تجدیدنظر کنند. به تعبیر خواجه شیراز:
هر چه هست از قامتِ ناسازِ بی اندام ماست ور نه تشریفِ تو بر بالایِ کس کوتاه نیست
راه دور نروم؛ در فراخوان چهلودومین جشنواره فیلم فجر آمده است: «سینمای نوین ایران به عنوان پرتو درخشانی از فرهنگ ایرانی و اسلامی، همواره در سراسر جهان با ارزش های انسانی ، اخلاقی، انقلابی و معنوی شناخته شده است.» و در ادامه هدف جشنواره صریحاً بازگو شده است: « حمایت از سینمای اخلاق مدار، آگاهی بخش و امید آفرین به منظور معرفی آثار برگزیده یک سال سینمای ایران و تقدیر از تلاش هنرمندانه سینماگران خلاق و فراهم آوردن زمینه رشد و اعتلای آثار سینمایی بر پایه هویت ملی و دینی»
پس هر فیلم سینمایی که زیرمتن آن بصورت غیرمستقیم و هنرمندانه چشم و گوش مخاطب خود را برای آگاهی بخشی بازکند و مسئلهای انسانی و اجتماعی را در بافتی دراماتیک به نحوی اثرگذار روایت کند، با نگرش انقلابی همسوست. فیلمی هم که در لایههای قصه پر پیچ و خمش، نور امید را در دلها تابانده. از گفتمان انقلاب خارج نشده است. هر اثری که جلوهای از فرهنگ و سلوک ایرانی و اسلامی از آن پرتوافکن باشد، ولو آنکه به حوادث انقلاب و جنگ ارجاعاتی نداشته باشد، وامدار منشور انقلاب است. پس در کانتکستی که جشنواره فجر و اهدافش بر آن استوار شده است، طیف وسیعی از فیلمهای راهیافته میتوانند به رسمیت شناخته شوند و جهان بینی فیلمسازان و جهان داستانی آنها منافاتی با فجر انقلاب و آرمانهای نظام منبعث از آن ندارد.
نشانی روزانههای سینمایی در تلگرام: t.me/cinemadailyir
اضافه کردن نظر