سعید رجبی فروتندر سالهای اخیر تب تولید سریال برای بسترهایی غیر از رسانه ملی رونق گرفته است. شبکه نمایش خانگی به مدد حضور سرمایه‌گذاران آشنا و غریبه در تولید محتوا سرعت گرفت و چند مجموعه نسبتاً پربیننده روانه بازار شد. اما قضیه فیلیمو و سریال نهنگ آبی کمی با بقیه متفاوت است. دراین بین مروری بر عملکرد کمپانی مشهور نتفلیکس و مقایسه اقدامات جدید شرکت فیلیمو نکات قابل توجهی خواهد داشت.
هیولایی‌به‌نام«نتفلیکس»
شاید بارها در طول روز در دنیای مجازی یا در گفتار عاشقان و دنبال‌کنندگان فیلم نامی از نتفلیکس را شنیده باشید.
نتفلیکس در حقیقت یک شبکه و شرکت پشتیبانی از محصولات رسانه‌ای و فیلم است که در سال ۱۹۹۸ در آمریکا بنیان‌گذاری شد. این شرکت در حال حاضر حدود ۳۷ درصد از کاربران خود را از ایالات متحده دارد. این شرکت در نخستین فاز حرکت خود به سمت رشد، اقدام به کرایه دی وی دی از فیلم‌های مختلف کرد. بعد از آن شروع به تولید محصولات و فیلم‌های مختلف کرد و در نهایت، پای خود را به کشورهای مختلف باز کرد. در حال حاضر نتفلیکس در بیش از ۱۹۰ کشور دنیا، مجری فعالیت‌های رسانه‌ای است. نتفلیکس به دو روش فیلم‌هایی را روی این شبکه به نمایش می گذارد. اول فیلم‌هایی که سازندگان آن به طور اختصاصی فیلم را می‌سازند و محل نمایش را نتفلیکس اعلام می‌کنند. دوم فیلم‌هایی که نتفلیکس به طور اختصاصی اسپانسر تولید آن‌هاست. در این میان، تا کنون پنج فیلم بالاترین میزان سرمایه‌گذاری نتفلیکس را به خود اختصاص داده‌اند که چهار مورد مربوط به سال ۲۰۱۷ و یک مورد مربوط به سال ۲۰۱۸ می‌باشد: درخشان (Bright) با هزینه ۹۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷؛ ماشین جنگی (War Machine) با هزینه ۶۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷؛ اوکجا (Okja) با هزینه ۵۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷؛ دفتر مرگ (Death Note) با هزینه ۴۰ الی ۵۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷؛ مرد ایرلندی (The Irishman) با هزینه ۱۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۸. به گزارش گویاآی‌تی از روزهای ابتدایی روی کار آمدن نتفلیکس در آمد این شرکت از طریق اجاره دادن دی وی دی‌ها صورت می‌گرفت. اما رفته رفته با توسعه این شبکه در کشورهای مختلف پلن‌های درآمدزایی به سمت دریافت هزینه حق اشتراک به پیش برده شد. در آمد حاصل از پرداخت حق عضویت‌ها توسط کاربران به صورت ۹۵۰ میلیون دلار در ماه است. از طرفی این شبکه هنوز کار پخش و کرایه دی وی دی را کنار نگذاشته و ماهانه ۳۰ میلیون دلار از این طریق کسب درآمد می‌کند. با یک حساب سر انگشتی می‌توان گفت، سود خالص از کارکرد این شبکه در ماه، از ۱۰۹ میلیون کاربر، به میزان ۴۳ میلیون دلار است. درآمد (غیرخالص) این شبکه در سال ۲۰۱۶ حدود ۹ میلیارد دلار و درسال ۲۰۱۷ نزدیک به ۱۱ میلیارد دلار بوده که قاعدتاً برای سال ۲۰۱۸ نیز باید رقمی بالاتر از ۱۴ میلیارد دلار در نظر گرفت.
نمونه‌ایرانی؟
فیلیمو زیرمجموعه شرکت صبا ایده است. این شرکت از سال۸۳ با تولید چند شبکه اجتماعی در فضای اینترنت کارش را آغاز کرد. صبا ایده، میهن بلاگ را خرید و سپس سرویس آپارات را راه‌اندازی کرد. درسال۹۲ لنزور را که شباهت زیادی به اینستاگرام دارد ایجاد کرد و در آخرین اقدام، سامانه ویدئوی آنلاین فیلیمو را افتتاح کرد. عملکرد این مجموعه نشان می‌دهد توانسته به مرور کارهای بزرگی در بستر فضای مجازی انجام دهد و حال با تولید نخستین مجموعه تلویزیونی‌اش یعنی نهنگ آبی، قدم دیگری در گسترش فعالیت‌هایش برداشته است. اما مسیر این شرکت به کجا ختم خواهد شد؟ آیا روند فعالیت‌های صبا ایده به دیگر شرکت‌های مشابه هم منتقل خواهد شد؟ آیا چیزی شبیه به یک نتفلیکس ایرانی پدیدار خواهد شد که در کنار طرفدارانش، مخالفان زیادی را در بین سینماگران داشته باشد؟ گفته شده که از زمانی که نتفلیکس درهای خود را بر روی کاربران ایرانی گشوده است، فیلمیو احساس خطر کرده که مبادا کاربران با روی کردن به این شبکه، دست از فیلیمو بکشند. نکته مهمی که در این باره وجود دارد این است که طبیعتاً این نگرانی طبیعی و عادی و بجاست. اما باید توجه داشت که ایرانی‌ها از این سیستم با وجود فیلترینگ چندان که باید استقبال نکرده‌اند. از طرفی هزینه عضویت یک‌ماهه در این سرویس برای معمولی‌ترین حالت چندین دلار است که قطعاً برای کاربران به صرفه نیست. از طرف دیگر، امکان پرداخت‌ها برای ایرانی‌ها به صورت مستقیم وجود ندارد و دردسرهای خاص خود را دارد. مخصوصاً این که لازم است این شبکه را با فیلترشکن باز کنند، با افت سرعت نیز مواجه خواهند بود که برای مشاهده یک فیلم دو سه گیگابایتی واقعاً اعصاب خردکن است.
پروژه‌چندمیلیاردی،اشتراک
فعالیت‌های نتفلیکس به مرور آن‌قدر گسترده شد که این شرکت در کنار مجموعه‌های تلویزیونی، بخش تولید فیلم‌های سینمایی را هم افزایش داد. ورود جدی نتفلیکس به تولید فیلم باعث شد کم‌کم منتقدانی وارد معرکه شوند و با این نگاه که تولیدات این شرکت برای بستر فضای مجازی و البته قاب تلویزیون ساخته شده است، آن‌ها را برای حضور در سالن‌های سینما و جشنواره‌های سینمایی نامتناسب اظهار کردند. برای مثال در کن سال جاری مسوولان این جشنواره اعلام کردند که هیچ کدام از محصولات نتفلیکس در بخش رقابتی این رویداد شرکت نخواهند داشت.
باید پذیرفت که محصولات این کمپانی جدای از کیفیت‌شان، روزبه روز به یک رقیب جدی برای کمپانی‌های فیلمسازی تبدیل می‌شود. حال باید با قیاس روند فیلیمو -هرچند دریک اشل بسیارکوچک‌تر- با رسانه‌ای مانند نتفلیکس به این نظر توجه کرد که آیا آینده سینما و تلویزیون کشورمان هم در تعارض با این دست مجموعه‌ها خواهد بود؟ آیا ممکن است مجموعه‌های پولداری مثل صبا ایده با تنگ کردن فضای رقابت، نفس تلویزیون و سینما را به شماره بیندازند؟
اما سؤال مهم دیگری که دراین بین و طبق معمول شرایط سالهای اخیر شبکه نمایش خانگی مطرح می‌شود، میزان سودوزیان سرمایه‌گذاری در این بخش است. چند ماهی می‌شود که سینماگران بسیاری در منشأ پول‌های وارد شده به شبکه نمایش خانگی شبهه وارد کرده‌اند و مدعی شده‌اند که سریال‌های ساخته شده در این شبکه، به زحمت حتی پول خودشان را درمی‌آورند چه برسد به این که سود کنند! برخی شنیده‌ها درباره نهنگ آبی حاکی از آن است که دو بازیگر اصلی این مجموعه هر کدام به‌طور متوسط پانصد میلیون تومان در ماه دستمزد دریافت خواهند کرد که با فرض ۶ماه کار، بیش از ۶میلیارد تومان دستمزد فقط دو بازیگر این پروژه خواهد بود.
با احتساب دیگر بازیگران، عوامل، تبلیغات و… رقم احتمالی سرمایه‌گذاری عدد بسیار قابل توجهی خواهد بود. با این اوصاف فیلیمو یا باید از طریق اسپانسر پولش را بازگرداند یا آن‌قدری کاربر به سامانه فیلیمو بیفزاید که از طریق حق‌عضویت آن‌ها -با اشتراک ۴۵هزارتومانی سه ماهه- به این مرحله برسد؛ که آن هم کمی غیرممکن به نظر می‌رسد. گویا با تولید نهنگ آبی باید یک سؤال بی‌پاسخ دیگر به ده‌ها سؤال بی‌جواب در حوزه سریال‌سازی اضافه کرد!
منبع: روزنامه صبح نو
اضافه کردن نظر