سعید رجبی فروتنچگونه هنرپیشه نماهایی که از چنگ قانون و عدالت در اول انقلاب فرار کردند، این روزها به ایران برگشته اند و پوسترهایشان در مراکز فرهنگی نصب شده است و شما می خواهید فیلم ۴۹ سال پیش آنها را اکران کنید؟ چطور توجیه می کنید که فیلمی که ۴۹ سال پیش ساخته شده و سرکردگان آن فراری هستند، قرار است الان پخش شود؟ بخشی از سخنان یک نماینده مجلس شورای اسلامی – ۱۴ مهر ماه ۸۹
آن روز آقای نماینده در خلال سخنانش تعمدا" برای اینکه تبلیغ فحشا نشود و ذکر هنرمند نماها را خیانت می دانست، از هیچ فیلم مشخص و بازیگر و هنرمندی نام نبرد. اما از سخنان ایشان می شد فهمید که هنرپیشه یا هنرپیشگان فیلمی که ۴۹ سال پیش ساخته شده بود و علی القاعده باید در سنین کهولت باشند، به ایران برگشته اند. اما اینکه چرا همین عده در بدو ورود به کشور در چنگ قانون و عدالت گرفتار نشده بودند، سوالی است که هنوز به آن جوابی داده نشده و البته موضوع این یادداشت هم نیست. سرکردگان فیلم(تعبیر آقای نماینده) علی القاعده باید تهیه کننده، نویسنده، کارگردان و سرمایه گذار فیلم باشند و ظاهرا" به کشور بازنگشته اند و کماکان متواری هستند. این در حالی است که فیلم به اعتبار هنرپیشه های آن که وارد کشور شده اند و بی اذن سرکردگانی که مالک و صاحب امتیاز فیلم هستند، قرار است اکران شود و در سینماها به نمایش درآید.!
اما با احترام به آقای نماینده شواهد و قرائن گویای آن است که فیلمی با مشخصات کلی و مبهم جناب نماینده قرار نیست اکران شود. پوستری از آن در مراکز فرهنگی نصب نگردیده است. از آن مهمتر هنرپیشه نماهایی که متهم یا مجرم باشند، به کشور بازنگشته اند. چه در غیر اینصورت به چنگ عدالت گرفتار می شدند. همچنین فیلمی با قدمتی نزدیک به نیم قرن قطعا" برای نمایش مجدد، مستلزم صرف هزینه قابل توجه برای بازیابی و ترمیم نسخه نگاتیو و هزینه های لابراتواری ویژه ای است که درهیچ لابراتواری چنین اقدامی صورت نگرفته است. پوستر تبلیغی فیلم هایی که در آینده به نمایش درخواهند آمد، عموما" در سینماها نصب می شود و مراکز فرهنگی برای این کار مورد استفاده قرار نمی گیرند. پس براستی موضوع از چه قرار است.؟ وکیل ملت در باره چه چیزی صحبت می کرد.؟
از سوی دیگر آیا امکان داشت نماینده محترم بدون تحقیق یا استعلام از نهادهای مسئول نه در قالب تذکر بلکه با فراخواندن وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی به صحن مجلس شورای اسلامی، به طرح سوالی بپردازد که شالوده آن به شرحی که گذشت، اینگونه مورد تشکیک بوده و صحت و سقم آن در هاله ای از ابهام باشد.؟ از آنجا که وزیر محترم مشخصا" توضیحی یا جوابی به این بخش از سخنان ناطق ندادند، تصور می کردم، پیچیدگی موضوع برای افکار عمومی بیشتر می شود و حداقل کنجکاوی رسانه ها برای آگاهی از آنچه که نماینده محترم با اطمینان از آن حرف می زند، دوچندان می شود. اما هفته ها گذشت و کسی سوالی در در این رابطه مطرح نساخت.!
در این صورت باید پرسید، براستی اصل ماجرا چیست؟ آیا نگرانی جناب نماینده یکسره بی مورد بوده و برای ایشان فقط یک سوء تفاهم پیش آمده بود؟ آیا همانطور که با حسن نیت سوال کننده نسبت به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی( پس از پاسخ و بیانات ایشان) جلسه آنروز مجلس به نحو مطلوبی خاتمه یافت، بسیاری هم از خیر این موضوع گذشتند و پیگیر چند و چون آن نشدند.؟
با این مقدمه نوبت آن رسیده است که برای روشنگری و تنویر اذهان، به شرح ماجرایی بپردازم که سبب سوء تفاهم برای جناب نماینده و احتمالا کسانی دیگری گردید.
پیشینه
در سال ۱۳۸۷ مستند ساز جوانی به بهانه چهل سالگی تولید و نمایش فیلم سینمایی قیصر، که اولین بار در سال ۱۳۴۸ در سینماها به نمایش در آمد، اقدام به اخذ پروانه ساخت یک فیلم مستند کرد. یکسال بعد درست در چهل سالگی فیلم قیصر این بار یک فیلم مستند پس از گرفتن پروانه نمایش ویدیویی با حضور آقای مسعود کیمیایی و تنی چند از بازیگران فیلم، طی مراسمی در خانه هنرمندان به نمایش درآمد. فیلم مستند چهل سالگی قیصر با برخورد مثبت منتقدین و طرفداران سینمای کیمیایی روبرو گردید. البته این فیلم در دوره پیشین جشنواره مستند حقیقت هم تا حدی نگاه ها را به خود جلب کرده بود و از نگاه تماشاگران فیلمی خاطره برانگیز و قابل احترام ارزیابی شد. در سالجاری سازنده فیلم اقدام به پروانه نمایش خانگی اثر کرد. اما به دلیل بد سلیقگی ناشر اثر، تبلیغ اشتباه و انحرافی فیلم مستند در شکل یک استند مقوایی، باعث شد عده ای به غلط تصور کنند قرار است فیلم سینمایی چهل سال پیش دوباره به نمایش گذارده شود.!
این اتفاق در شرایطی رخ داد که بارها در بررسی نمونه طرح های روی جلد اثر بر روایت مستند فیلم و درج عکس کسانی که در ایران با آنها مصاحبه شده بود، تاکید کردیم و طراح را از نمایش عناصر و المان هایی که می توانست حساسیت زا باشد، پرهیز دادیم. به یاد داشتم که سال های پیش هم در متن فیلم های وقایع نگارانه و تاریخی مشابه به نمونه فیلم هایی نظیر قیصر اشاره شده بود اما به دلیل نوع ساختار و رویکرد پژوهشی آثار واکنش اعتراض آمیزی پدید نیامده بود.
فرجام
خوشبختانه با قبول اشتباه انجام شده از سوی ناشر فیلم، اهتمام وی به جمع آوری نمونه های تبلیغی توزیع شده و تمکین ایشان در برابر تصمیم کمیته انضباطی مسئله ای که می توانست ابعادی متفاوت به خود گیرد، به خوبی مدیریت شد و البته تمام این اقدامات در زمانی انجام شد که هنوز دکمه میکروفن برای آغاز صحبت های ناطق محترم باز نشده و جلسه چهاردهم مهر ماه منعقد نگشته بود. در آینده علاقمندان به سینمای مستند از زمان و چگونگی عرضه اثر که احتمالا"می تواند در مجموعه ای از آثار مستند گنجانده گردد، مطلع خواهند شد.
کلام آخر
محض اطلاع نماینده محترم بگویم که تهیه کننده و سرمایه گذار فیلم سینمایی قیصر چند سال پیش در همین تهران فوت کرد. نویسنده و کارگردان اثر هم خوشبختانه از جمله سینماگران پر کار سه دهه اخیر است.
اضافه کردن نظر