سعید رجبی فروتن۱.سالهاست که شبکه های ماهواره ای فارسی زبان تولیدات سینمایی و تلویزیونی جمهوری اسلامی ایران را بدون اجازه مالکان این آثار پخش می کنند. در این میان سیمای جمهوری اسلامی از این رویداد ضرر نمی کند، سهل است از آن استقبال هم می کند از رییس اسبق رسانه ملی نقل است که گفته بود: «بسیاری از شبکه های ماهواره ای در تسخیر تولیدات نمایشی جمهوری اسلامی است. بدین صورت که شبکه ها، بسیاری از سریال های پخش شده از شبکه های سراسری ما را با سرعت تمام گرفته و از از شبکه های خود نمایش می دهند.»
وی با بیان اینکه مخاطب فارسی زبان در سراسر دنیا پراکنده و علاقمند به برنامه های ایرانی هستند؛ افزوده بود:« دیگر فرصت فاصله انداختن از نظر زمانی بین برنامه ها وجود ندارد چون رسانه های غربی به سرعت آنها را ضبط و با کیفیت پایین تری آنها را پخش می کنند.» بنابراین تنها دغدغه رییس صدا و سیما این بود که مبادا فیلم و سریال های تلویزیون تحت مدیریتش بدون کیفیت از رسانه های بیگانه پخش شوند.! در نقطه مقابل طی این سالها فریاد اعتراض تهیه کنندگان سینما به خاطر پخش غیر قانونی فیلم هایشان از شبکه های ماهواره ای به جایی نرسید و هزار وعده خوبان مسئول و غیر مسئول مبنی بر پیگیری حقوقی، یکی وفا نکرد.
۲.از اواخر سال گذشته کانال های فارسی زبان موسوم به GEM که از خاک ترکیه پخش می شوند، با ملاحظه محدودیت ها و ممنوعیت های رایج در پخش تیزر فیلم های سینمایی از تلویزیون ایران، دست و دلبازانه و بدون چشمداشت مادی اقدام به پخش انبوه تیزر فیلم های سینمایی ایرانی در لابلای برنامه های نمایشی خود نمودند. پخش اغلب این تیزرها که با میل و بعضاً سفارش عوامل ایرانی در داخل و خارج از کشور صورت گرفته بود، در رونق گیشه ها بی تاثیر نبود اما از سوی دیگر شائبه همکاری تهیه کنندگان با شبکه های ماهواره ای را نزد مراجع نظارتی تقویت کرد. زیرا به موجب تبصره ماده ۱۰ قانون ممنوعیت نصب تجهیزات دریافت از ماهواره مصوب شهریور ۱۳۷۳ مجلس شورای اسلامی «نشر آگهی‌های تبلیغاتی از طرق مختلف توسط مطبوعات، صدا و سیما یا تبلیغات شهری که متضمن جواز استفاده از برنامه‌های ماهواره می‌باشد ممنوع است.»
قبل از اینکه برخورد با تهیه کنندگان سینما بالا بگیرد، خوشبختانه توافق نمایندگان آنها و دولت با مرجع قضایی و از در آشتی وارد شدن سیمای جمهوری اسلامی برای پخش تیزر همه فیلم های در حال اکران، باعث شد برای چند صباحی غائله موقتاً فیصله یابد. اما به مصداق «دائماً یکسان نباشد حال دوران»، GEM خودسرانه پخش دوباره تیزر فیلم های در حال نمایش و حتی فیلم های آینده سینمای ایران را شروع و همه را غافلگیر کرد. در فقره اخیر بازخواست تهیه کنندگان فیلم ها محلی از اعراب ندارد زیرا هیچ قصد و توافقی برای گشودن باب همکاری با GEM وجود نداشته است. پیگیری حقوقی و دیپلماتیک علیه رسانه مُبلغ موضوعیت ندارد زیرا این اقدام عملی خصمانه و تحریک آمیز محسوب نمی شود و ناقض تفاهم نامه های همکاری بین دو کشور همسایه نیست. به مصداق «عدو شود سبب خیر» پخش تیزرها به تشدید تقاضا برای رفتن به سینما می انجامد و یا انتظار برای تماشای نسخه ویدیویی آنها را به دنبال دارد. به موجب اطلاعات منتشر شده، فروش چهار ماهه ابتدای سالجاری سینماها- فارغ از کیفیت فیلم ها- بیش از مجموع فروش سال گذشته است.!
۳. ضروری ترین اقدام آن است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با توجه به افزایش ضریب نفوذ ماهواره، با جلب موافقت هیات وزیران درصدد اصلاح آیین نامه اجرایی قانون ممنوعیت نصب تجهیزات دریافت از ماهواره برآمده و ماده ۱۳ آن را اصلاح کند. مفاد ماده ۱۳ آیین نامه موجود چنین است:
«وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در اجرای تبصره ماده (۱۰) قانون مجازند به تناسب مسئولیتهای‌خود دستورالعملهای لازم را برای تعیین آگهی‌های تبلیغاتی غیر مجاز تدوین و بنا به حوزه صلاحیت خود، راساً و به طور جداگانه به ناشرین و مطبوعات و بنگاه‌های تبلیغاتی همچنین واحدهای داخلی و تابع خود ابلاغ نمایند.»
همانطور که مشاهده می شود در متن آیین نامه، اشاره ای به استفاده از ظرفیت شبکه های ماهواره ای – به عنوان یک فرصت – برای پخش آگهی های تبلیغانی مجاز نشده و با نگرش کاملاً سلبی ۲۲ سال قبل، مطلقاً هر گونه تبلیغ در ماهواره ممنوع اعلام شده است. بدیهی است وزارت ارشاد مجاز خواهد بود بصورت ادواری فهرستی از کانال های معارض نظام جمهوری اسلامی ایران را تهیه کند و صاحبان آگهی را از سفارش هر گونه آگهی به آنها منع کند.
نتیجه گیری: بر خلاف اظهارات مقامات مسئول نیازی به تغییر قانون فعلی و طی پروسه طولانی مدت آن در مجلس نیست. «آیین نامه اجرایی قانون ممنوعیت نصب تجهیزات دریافت از ماهواره» این ظرفیت را دارد که پس از بازنگری چالش های موجود را برطرف سازد. نگرش صرفاً سلبی به وسایل نوین ارتباطی بسیاری از سرمایه گذاران وتولید کنندگان کالاهای صنعتی و فرهنگی را از دسترسی به مبادی و بسترهای نوین تبلیغی از جمله تلویزیون های ماهواره ای باز می دارد.
اضافه کردن نظر