سعید رجبی فروتناین گفتگو را با روزنامه بانی فیلم انجام داده ام. متن این مصاحبه در شماره ۳۱۰۷ بانی فیلم به چاپ رسیده است.
* شرایط تولید در شبکه نمایش خانگی چطور است؟
شرایط تولید در نمایش خانگی از منظر کلی تفاوتی ماهوی نسبت به تولید در سینما ندارد. از سال های ابتدایی دهه هفتاد که فعالیت در عرصه ویدیو آزاد و بلامانع اعلام شد، مجموعه مقرراتی برای نحوه تولید، تکثیر و عرضه و فروش محصولات ویدیویی تدوین و به تصویب رسید. در سال ۱۳۸۲ که امور مربوط به ویدیو در زمره فعالیت و ماموریت های محوری یک اداره کل ستادی قرار گرفت و برای اولین بار کلید واژه نمایش خانگی در ادبیات اداری و سینمایی کشور باب شد، همان مقررات پیشین به روز رسانی شدند و تغییراتی تازه ای را پذیرا گردیدند. برای تولید هر اثر ویدیویی اعم از فیلم یا سریال به قصد عرضه در شبکه نمایش خانگی تهیه کننده حقوقی باید تقاضای پروانه ساخت کند و پس از آن با جذب سرمایه مقدمات تولید اثر را فراهم کند. اما آنچه که مهمتر از طی مراحل اداری برای تولید است، پیش بینی بازار و جذب مخاطب برای محصول تولید شده است که در علم برنامه ریزی از آن به نقشه تجارت و یا business plan یاد می شود. بر خلاف تصور رایج، اندیشه و برنامه ریزی برای ارتباط گسترده با مخاطب پس از تولید محصول آغاز نمی شود بلکه از ایده اولیه اثر و پرداخت و نگارش کامل فیلمنامه و سپس تولید، همواره باید مورد توجه تیم سازنده قرار داشته باشد.
موفقیت بعضی از فیلم و سریال ها در جذب حداکثری مخاطب، جز این نیست که تیم تولید در مرحله نیاز سنجی بگونه ای عمل کرده است که میل، نیاز و سلیقه مخاطب بطور توامان مد نظر بوده و در نهایت با پاسخ مثبت او روبرو شده است. در نمایش خانگی به عنوان یک رسانه و عرصه متفاوت از سینما و تلویزیون، انتخاب موضوع و اجرای هنرمندانه آن باید به نحوی صورت گیرد که گرایش مخاطب را در پی داشته و حاضر به پرداخت هزینه برای خرید آن شود. البته قصه پر غصه موانع سرمایه گذاری و توسعه بازار در نمایش خانگی، موضوع جداگانه ای است که ممکن است هر اثر ممتاز و فاخری را با شکست و یا کاهش سود و بازدهی مواجه سازد.
کیفیت آتار چگونه باید باشد که مخاطبان جذب این شبکه شوند؟
-فرمول از پیش نوشته شده و مشخصی برای این کار وجود ندارد. همانطور که در واقعیت مشهود است، دایره گسترده تر موضوعات در نمایش خانگی، سبب شده است تا سینماگران و مجموعه سازان فهیم و کار بلد از این فرصت استفاده به عمل آورند و آنچه را که مخاطب در سایر مدیوم های رسمی کشور ملاحظه نمی کند، در این رسانه ببیند. حساب فرصت طلبانی که می خواهند ره صد ساله را یکشبه طی کنند، جداست.! انتخاب هوشمندانه موضوع، طراحی پیرنگ مناسب و بکارگیری عوامل حرفه ای در تولید و پس از تولید، ضامن کیفیت بخشی به محصولاتی است که اختصاصاً برای نمایش خانگی تولید می شوند. دسترسی سهل و آسان مخاطبان به انواع فیلم و سریال ها، در مجموع شرایط دشواری را برای سینما، تلویزیون و نمایش خانگی کشور از حیث تولید محصول با کیفیت ایجاد کرده است و مادام که در این محیط رقابتی کیفیت مورد غفلت قرار گیرد، ریزش مخاطب در پی خواهد بود.
فیلم ها با چه توجیهی اقتصادی در این شبکه خریداری می شوند؟
-افزایش شعاع عمل سارقان اینترنتی و کپی کنندکان نسخه فیزیکی فیلم ها و پخش کنندگان ماهواره ای، طی سال های اخیر فضای کسب و کار در نمایش خانگی را بیش از همیشه با مخاطرات و تهدید های جدی روبرو کرده است. موسسات ویدیو رسانه به عنوان ناشران و خریداران رایت ویدیویی فیلم های سینمایی و ویدیویی در واکنش به تهدیدات بازار، موضعی محتاطانه را در پیش گرفته اند و صرفاً به خرید فیلم هایی اقدام می کنند که در اکران عمومی با اقبال مخاطبان مواجه شده باشند. در گام بعدی موسسات مذکور ریسک قرارداد پخش سایر فیلم ها را به اشکالی همچون: تضمین و گارانتی حداقلی minimum guaranteed و فروش تیراژی و حق العمل کاری می پذیرند. البته جدا از هزینه ای که صرف خرید فیلم می شود، مهم آن است که پخش و توزیع فیلم بصورت گسترده در سراسر کشور انجام شود و نسخه های تکثیر شده در تیراژ قابل قبولی به فروش بروند. در اینصورت خرید فیلم توجیه اقتصادی یافته و گردش مالی لازم را می یابد. به هر حال خرید فیلم از سوی ناشران حکم یک رفتار اقتصادی را دارد و از قواعد آن پیروی می کند. سرمایه گذاران تلاش می کنند تا ریسک کمتری را به جان بخرند و با توجه به تهدیدات و موانع جدی در نمایش خانگی، بی گدار به آب نزنند. البته در این میان تهیه کنندگانی هم هستند که با هر شرایطی تن به عرضه فیلم شان می دهند و از اساس قید بازگشت سرمایه و یا سود حداقلی را می زنند زیرا این عده سود خود را در تولید برده اند و یا به مصداق آنکه مقصود تویی کعبه و بتخانه بهانه است، در اندیشه رزومه سازی و دست و پا کردن سابقه برای خویش هستند تا فرداها از آنها بیشتر بشنویم.!
لزوم بازنگری در سیاست ها و برنامه ریزی در این حوزه چیست؟
-سیاست ها و برنامه ریزی های توسعه نمایش خانگی به دلایلی سویه بین بخشی دارد و ضرورت جلب همکاری سایر دستگاه ها را طلب می کند. وجوه اقتصادی، رسانه ای، فناورانه و هنری حاکم بر این شبکه حکم می کند تا علاوه بر سازمان سینمایی، سایر دستگاه ها نقش و وظیفه خود را بدرستی ایفا کنند. در راس تدابیر لازم، باید از سرعت بخشیدن به بسترهای تازه برای عرضه محصول یاد کرد. اگر وعده و وعید های داده شده به ثمر بنشیند و سرویس ویدیوی درخواستی ذیل پروتکل تلویزیون اینترنتی راه اندازی شود، ضریب امنیت در این زمینه افزایش می یابد و به تبع آن سرمایه گذاری برای تولید متنوع انواع محصولات دیداری و شنیداری با جهش روبرو خواهد شد. همچنین مادام که کپی رایت آثار خارجی در کشور لازم الرعایه نیست، راضی کردن مصرف کنندگان برای رعایت حقوق پدید آورندگان آثار داخلی بسیار مشکل خواهد بود زیرا مصرف کنندگان دوگانگی در رفتار را برنمی تابند. وضع قوانین متعدد و حتی برخوردهای سلبی نیز متاسفانه تاکنون خیلی کارگشا نبوده است و تا زمان الحاق کشورمان به کنوانسیون برن، چاره ای نیست مگر آنکه صدا و سیما و سایر دستگاه های فرهنگی و آموزشی فرهنگ سازی در این زمینه را همواره مورد توجه قرار دهند.
همچنین تا زمانی که تولید و تکثیر نسخه فیزیکال محصولات در نمایش خانگی وجود دارد و الگوی مصرف کنندگان دستخوش تغییر نشده است، می بایست با اتخاذ برنامه های حمایتی به گسترش شبکه توزیع مویرگی همت گماشت و از سوی دیگر هزینه اقدامات مجرمانه در فضای مجازی را برای خاطیان افزایش داد.
اضافه کردن نظر