نه آنقدر که متفاوت باشد

دومین کتابچه راهبردها و سیاست های سینمایی دولت یازدهم هفته گذشته منتشر شد و پیش از آن نسخه الکترونیکی آن در سایت سازمان سینمایی بارگذاری شده بود.(اینجا)

کتابچه ۹۴ نسبت به کتابچه اول دو فصل بیشتر دارد. ارتقای منزلت اجتماعی سینماگران و صیانت از میراث و اسناد سینمایی فصول تازه این مجموعه می باشند. از جمله نقاط عطف کتابچه اخیر آن است که سرانجام حمایت از فیلم کوتاه منحصراً در انجمن سینمای جوان، مستند و انیمیشن در مرکز سینمای مستند و بلند ویدیویی و سینمایی در بنیاد سینمایی فارابی صورت خواهد گرفت و هیچیک از موسسات سه گانه بر خلاف سال های قبل پا در کفش یکدیگر نخواهند کرد. البته بهتر بود در بخش فیلم های مستند به فیلم های بلند و نیمه بلند مستند اشاره می شد؛ زیرا در انجمن به اعتبار حمایت از فیلم کوتاه، فیلم های مستند کوتاه هم می توانند مشمول حمایت های آن انجمن قرار گیرند.

فصل مربوط به نمایش خانگی جز با تغییراتی بسیار اندک تقریباً متن و نسخه سال گذشته است. در این فصل برای اولین بار به حمایت از تولید ۲۰ فیلم ویدیویی داستانی اشاره شده است که مجری حمایت آن بنیاد سینمایی فارابی است و بر خلاف اظهارات مدیر عامل موسسه رسانه های تصویری، آن موسسه نقشی در این رابطه بر عهده ندارد. وی در گفتگوی خود با خبرگزاری فارس در تاریخ ۲۹ اردیبهشت امسال گفته بود:

“طبق شرح وظایف محوله، موسسه می‌تواند همچنان از تله فیلم حمایت کند و ملاک موسسه برای تولید تله فیلم نیز بر اساس اهداف کلی نظام و رویکردهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به خصوص در مورد موضوعات مورد نیاز جامعه نظیر: اخلاق در خانواده، تحکیم روابط خانوادگی و به طور کلی سبک زندگی ایرانی اسلامی است.”

رسانه های تصویری همانند سال گذشته از توزیع و پخش محصولات نهی شده است؛ البته این موضوع مورد توجه قرار نگرفته است که آیا موسسه پس از این به کار تامین فیلم ایرانی و یا خارجی ادامه می دهد یا نه؟ تامین فیلم سینمایی ایرانی بزرگمرد کوچک در هفته گذشته از سوی موسسه دولتی رسانه های تصویری نشان داد که این قصه سر دراز دارد و عادات پیشین موسسه به زودی از آن ترک نخواهد شد.

بند نهم سیاست ها که عیناً از متن سیاست های سال گذشته نقل شده است، به عصویت نماینده اتحادیه موسسات ویدیو رسانه در شورای توسعه نمایش خانگی تاکید می کند؛ در حالیکه به موجب گزارش عملکرد دفتر نمایش خانگی در سال ۹۳ دعوتی از نماینده تشکل فوق برای دو جلسه برگزار شده به عمل نیامده است.(اینجا) بی شک تصمیم گیری در باره مسائل حیاتی نمایش خانگی جز با حضور نمایندگان واقعی سرمایه گذارانی که طی ۱۵ سال گذشته علیرغم مخاطرات بیشمار، چراغ این شبکه را روشن نگه داشته اند، راه به جایی نخواهد برد و تصمیمات اتخاذ شده نیز به دلیل عدم همراهی و مشارکت دست اندرکاران شبکه، ضمانت اجرایی نخواهند داشت. در سال گذشته متاسفانه اقدامات تحریک آمیزی بر خلاف مشی اعتدالی رایج، از سوی هر دو طرف اختلاف و چالش در بدنه دولت و صنف، رخ داد. ضروری است در سالی که از سوی رئیس محترم سازمان سینمایی به نام نمایش خانگی نامگذاری شده است، فضای مفاهمه و تعامل بین همه اهالی نمایش خانگی در بخش های دولتی، غیر دولتی و خصوصی بیش از گذشته برقرار گردد.

نکته مهم دیگر در فصل مربوط به نمایش خانگی آن است که همانند سال گذشته در این بخش هدف های کمی منظور نشده اند تا در آینده امکان ارزیابی و سنجش عملکرد فراهم گردد.

شاید نکته ای که در سال گذشته و امسال کمتر مورد توجه قرار گرفته و البته در فصل اول هر دو کتابچه یعنی فصل “حمایت از تولید و عرضه آثار سینمایی و سمعی و بصری” قید شده، این ادعاست که سازمان سینمایی برای پیش خرید رایت آثار سینمایی ایرانی تسهیلاتی را در قالب وام در اختیار موسسات خصوصی ویدیو رسانه قرار می دهد. اگر موسسات تمایلی به این کار نشان ندهند آنگاه موسسه رسانه های تصویری نسبت به پیش خرید رایت مبادرت خواهد کرد.

بنابراین این پرسش باقی است که آیا در سال گذشته چنین امکانی در اختیار موسسات ویدیو رسانه گذارده شد و فیلمی از این طریق مورد حمایت قرار گرفت یا نه؟ آیا فیلم هایی که موسسه رسانه های تصویری در سال گذشته و سالجاری خریداری کرده است، در واقع عناوینی هستند که قبلاً رایت آنها را پیش خرید کرده است؟ اصولاً مکانیزم مشارکت موسسات خصوصی در قبال استفاده از این تسهیلات چیست؟

پیش بینی و گنجاندن مجدد این تسهیلات در کتابچه سال ۹۴ گویای این واقعیت است که ظاهراً مشکلی در تامین اعتبار پیش خرید رایت فیلم های ایرانی وجود ندارد و اگر موسسات از این موضوع مطلع بوده اند و از آن استقبال ننموده اند، احتمالاً مشکل و ایراد در شرایط پرداخت و یا بازپرداخت تسهیلات مورد اشاره است. به هر حال آنچه مسلم است در یکسال گذشته موسسات ویدیو رسانه نقد و نظری نسبت به تسهیلات مورد اشاره و کیفیت آن ابراز نکرده اند.