سعید رجبی فروتنبانی فیلم آنلاین:علیرضا پورصباغ -در ایران طبق آمارهای رسمی بیش از ۹۲ درصد مردم ایران برای تماشای فیلم به سالن های سینما نمی روند و بیشتر مطالبات سینمایی خود را از طریق مجاری شبکه نمایش خانگی تهیه می کنند.بنابراین شبکه نمایش خانگی مهمترین مجاری برقراری ارتباط مخاطب با سینمای ایران به شمار می رود.روال معمول برای تولید و عرضه محصولات در شبکه نمایش خانگی شیوه و فرآیندی قانونی به شرح زیر دارد.
چرخه قانونی توزیع محصولات سمعی وبصری
از اواخر سال ۱۳۸۰ مدیریت سینمایی ایران تصمیم گرفت، تکثیر و توزیع محصولات ایرانی و خارجی را به بخش خصوصی در قالب موسسات ویدئو رسانه واگذار کند . بدین ترتیب ۸ موسسه اصلی فعالیت خود را در این عرصه آغاز کردند و در روندی سینوسی برای تقویت بخش خصوصی در سینمای ایران ، تعداد این موسسات به تدریج تا سال ۸۸ به ۱۵ موسسه افزایش یافت. ماموریت این موسسات توزیع و عرضه محصولات ایرانی و خارجی ، خریداری رایت محصول توزیع شده به اضافه اخذ مجوزهای از معاونت سابق سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود .حال این نکته را می‌توان برای تکمیل داده های ارائه شده افزود که از سال ۱۳۸۸تعداد موسسات مذکور به صورت جهنده ای به مرز ۳۰ موسسه خصوصی رسید و در روند افزایش موسسات مورد اشاره رقابت بر سر خرید رایت فیلم های ایرانی تقریبا از میان رفت. اما مسئله شبکه نمایش خانگی تقریبا از سال ۱۳۸۹ به کلاف پیچیده ای بدل شد و موسسات تازه تاسیس به تدریج عمده محصولات ایرانی و خارجی را توزیع می کردند و موسسات قدیمی تر به خصوص ۸ موسسه تاسیس شده ابتدایی که سندیکا و اتحادیه ای برای فعالیت صنفی خود تشکیل داده بودند، مورد غضب مدیران سابق ارشاد قرار گرفتند و عملا مجوزی برای توزیع به این موسسات اعطا نمی شد اما نکته قابل تامل فعالیت جهشی موسسات تازه تاسیس بود. روند مذکور تا سال ۱۳۹۰ ادامه یافت .
<گره کوربحث نظارتی و نقصان چارت سازمان سینمایی
بحث نظارتی بر خروجی های شبکه نمایش خانگی موضوع قابل تاملی بر شمرده می شود که از دید اغلب کارشناسان و حتی رسانه ها مغفول مانده است.پیش از تاسیس اداره ای مستقل برای نظارت بر خروجی های موسسات وابسته به معاونت سینمایی اداره کل توسعه همکاری های سمعی و بصری که ماموریتش اعطای مجوز ساخت سالن های سینما در کشور و بهره برداری ازآنان بود تغییر ماموریت و روش داد و اداره مذکور در سال ۱۳۸۲ هویت مستقلی یافت و به اداره کل همکاری سمعی و بصری و نمایش خانگی تغییر نام داد. اداره مذکور موظف بود بر روند گسترده فعالیت های مجموعه موسسات شبکه نمایش خانگی نظارت کند. بدین ترتیب از سال ۱۳۸۲ واحد ویدئو از اداره کل نظارت و ارزشیابی جدا شد و در سطح عالیه اداره کل نمایش خانگی به صورت کاملا متمرکز ماموریت یافت تا ویدئو را به منزله یک رسانه تقویت و ارتقا دهد . اما با تشکیل سازمان سینمایی استراتژیک ترین خروجی سینمای ایران دستخوش آسیب های فراوانی شد. مجموعه وظایف نظارتی اداره کل نمایش خانگی از مرداد ۱۳۹۱ بین دو معاونت آثار سینمایی (جلیل عرفان منش) و معاونت فعالیت های سینمایی(عظیمی میرآبادی) تقسیم و توزیع شد و بدین ترتیب تمرکز مدیریتی گذشته برای همیشه از بین رفت . محمدرضا فرجی زیر مجموعه معاونت فعالیت و معاونت آثار سینمایی که وظایف کاملا مشابهی در چارت سازمان سینمایی دارند موظف به نظارت بر روند فعالیت های موسسات خصوصی شد . تقریبا به دلیل موازی کاری هر دو معاونت اعطای مجوز فیلم های خارجی که موجب تقویت بخش خصوصی و سود حاصل از آن صرف خرید رایت های ویدئویی فیلم های ایرانی می شد متوقف و رکورد مطلقی در این موسسات حاکم شد.بتدریج رکورد مذکور منجر به ورشکستگی بیست و شش موسسه فعال و رکود نسبی 4 موسسه را رقم زد.
<موازی کاری در ارشاد وحیات زیست محیطی
از اواسط سال ۱۳۹۱ اتفاق دیگری پدید آمد که روند رکود موسسات شبکه نمایش خانگی و حیات زیست محیطی آنان را عملا متوقف کرد . موسسه های رسانه های دیجیتال که مستقیما زیر نظر وزیر سابق ارشاد فعالیت می کرد به چندین شرکت مختلف مجوز فعالیت اعطا کرد و این موسسات تحت عنوان توزیع لوح فشرده مولتی مدیا اقدام به پخش انیمشین های تازه اکران شده در بازار جهانی کردند . انیمیشن های مذکور که هم اکنون در فروشگاه های و سوپر مارکت های توزیع می شوند عموما کیفیت نازلی دارند و اقدام قانونی برای کسب رایت های محصولات مورد اشاره تقریبا به شوخی شبیه است. با این حساب چرخه موازی کاری توزیع محصولات سمعی و بصری جنبه غیر قانونی به خود گرفت وکار به جایی رسید که اتحادیه ویدئو رسانه که در معرض خسرانی عجیب قرار گرفته بود بارها علیه نهادهای مختلف بیاینه رسمی و غیر رسمی صادر کرد و اتحادیه مذکور بارها به تخلف آشکار موسسات زیر مجموعه رسانه ها دیجیتال اعتراض کرد اما صدای اعتراضات اتحادیه ویدئو رسانه راه به جایی نبرد و زیر مجموعه های مرکز رسانه های دیجیتال قدرتمندانه به فعالیت های غیر قانونی خود ادامه دادند .
<عدم شفاف سازی و پاسخ گویی رسانه های دیجیتال
حسن علیزاده رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال و سید مهدی مقدسی معاونش که نقش عمده ای در اعطای مجوزهای مورد اشاره دارند هیچگاه به این تخلف پنهان و موازی کاری موسسات زیر مجموعه خود پاسخی ندادهاند و آنطور که وعده دادهاند بزودی در گفتگویی رسمی با بانی فیلم در این موضوع حاد و ویژه شفاف سازی خواهند کرد
< وزیر ارشاد دادخواهی کند؟
با توجه به اینکه مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال زیر نظر شخص وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اداره می شوند انتظار می رود با تغییر شرایط سیاسی و حضور علی جنتی در کرسی این وزارت، به تخلفات زیر مجموعه های مرکز رسانه های دیجیتال کاملا رسیدگی شود . وزیر محترم ارشاد دولت یازدهم باید در نظر داشته باشند که انیمیشن های مذکور که با کیفیت نازل و پارتیزانی دوبله و توزیع می شوند در شب نخست توزیع گسترده شان برای موسسات مذکور ۳۰۰ میلیون تومان سود آوری به همراه دارند. این اتفاق در حالی می افتد که موسسات بخش خصوصی که به اقتصاد سینمای ایران کمک می کنند در دوران رخوت و رکود به سر می برند. البته به این نکته باید دقت داشت که توجیه مرکز رسانه های دیجیتال این است که نرم افزار تولید می کند در صورتیکه نرم افزار و یا هر لوح دیگری که قابلیت لود شدن در پلیر های معمولی اعم سی دی پلیرو دی وی دی پلیر را داشته باشند باید از مجاری معاونت های سینمایی مجوز بگیرند .این در حالی است که صورت می پذیرد که لوح فشرده DVD به نوعی نرم افزار محسوب می شود و توجیه مرکز رسانه های دیجیتال در شرایط کنونی به هیچ عنوان در چهارچوب قانون نمی گنجد .باید به این نکته اشاره کرد لوحDVD محصولی نرم افزاری به شمار نمی رود و هر لوح می تواند حاوی نرم افزار، پشت صحنه فیلم و عکس باشد .اما اصل محصول که مخاطب از آن بهره میبرد فیلمهای سینمایی است .با استناد به این حربه مجعول مرکز رسانه های دیجیتال می تواند مجوز توزیع انیمیشن را اعطا کند. طبیعی است با تغییرات گسترده در وزارت ارشاد اصحاب رسانه و دلسوزان صنعت سینمای ایران منتظر برخورد با خاطیان این جریان هستند. از سوی دیگرباید این نکته را مد نظر قرار داد که مرکز رسانههای دیجیتال عنوان دهان پرکنی است و برخی مدیران میانی این سازمان می توانند با اصطلاحات تخصصی مدیران ارشاد را فریب دهد. این مرکز در چند ماهه اخیر به چرخه سینمای ایران و موسسات مرتبط به شبکه نمایش خانگی لطمات جدی فراوانی وارد ساخته است. این اتفاق در شرایطی می افتد که مرکز مذکور از از بودجه های کلانی بهره می برد و بودجه های کلان واریز شده به این مرکز می توانست به معاونت های تخصصی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نظیر فرهنگی، هنری، مطبوعاتی و سینمایی اختصاص داده شود تا آنها به نوبه خود با اعطای حمایت های لازم موسسات خصوصی زیر مجموعه خود را تقویت کنند. به عنوان یک روزنامه نگار سینمایی مطلوب ترین شیوه را برای طرح این موضوع گفتگوی رسانه ای رودرو با آقای حسن علیزاده و یا معاون ایشان آقای سید مهدی مقدسی می دانستم اما تا زمان چاپ این گزارش جناب علیزاده زمانی را برای گفتگو تعیین نکرده انداما نکته قابل توجه این است که مدیران رسانه های دیجیتال در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استانها مبادرت به تاسیس خانه های فرهنگی دیجیتال با حجم سرمایه گذاری بسیار کلان نموده اند که بازدهی این خانه ها می تواند موضوع یک تحقیق و تفحص مستقل از سوی مراجع نظارتی، وزیر محترم ارشاد جناب آقای علی جنتی و سازمان بازرسی کل کشور باشد.
اضافه کردن نظر