این یادداشت اول بار در شماره ۴۱۲۸ مجله اطلاعات هفتگی به چاپ رسیده است. هر ساله در چنین روزهایی دولت‌ها آستین بالا زده و پیش‌نویس لایحه بودجه سال بعد را تهیه می‌کنند تا پس از ویرایش‌ها و اصلاحات مکرر، نسخه نهایی را به مجلس بفرستند.
با توجه به شرایط حاد پیش آمده برای کشور و منضم شدن تحریم‌های شورای امنیت به تحریم‌های دولت آمریکا، قابل پیش بینی است که سال دشواری پیش روی مردم و دولت باشد. افزایش قیمت‌ها از ماه جاری وضعیت وخیم آینده را در اذهان ترسیم می‌کند که اگر تدابیر لازم برای آن اتخاذ نشود، بحران لاینحلی گریبان کشور را خواهد گرفت و رنج مردم دوچندان خواهد شد.
تامین مایحتاج اساسی مردم و حفظ و کنترل قیمت آنها حداقل کاری است که از دولت انتظار می‌رود اما اقدامات اساسی در گروی تصمیمات مهم و تغییرات ساختاری در نظام اداری است.
بزنگاه تهیه لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ یکی از فرصت‌های استثنایی برای کاهش هزینه‌های دولت به بهای راحتی و رفاه مردم تحت‌فشار است. دولت چاره‌ای ندارد که به جز تامین بودجه برای تامین نیازهای معیشتی، بهداشتی و امنیتی مردم، تهیه بودجه انقباضی را سرلوحه کار خود قرار دهد و کشور را همانند سالهایی که درآمدهای نفتی قابل توجه بود، اداره نکند. از کلیات فراتر بروم تا راهی را برای کاستن از آلام و رنج مردم پیدا کنیم. یکی از راههای کاهش بودجه‌های جاری ادغام و تجمیع بسیاری از نهادها و سازمان‌ها در یکدیگر است. زمزمه‌هایی شنیده می‌شود که دولت مطالعاتی را در این زمینه آغاز کرده است و پیشاپیش برای رفع نگرانی کارکنان قوه مجریه، وعده داده است که کسی بیکار نخواهد شد و فقط ممکن است محل کار آنها تغییر کند.(قریب‌به مضمون) نگارنده به پشتوانه حضور چهل ساله در عرصه فرهنگ‌وهنر، در این نوشتار اختصاصا پیشنهادات خود را معطوف حوزه فرهنگ می‌کند. امید که الگویی برای انجام کار مشابه در دیگر حوزه‌ها شود.
شاید اولین بار در دولت اول یا دوم حسن روحانی بود که او با اشاره به ردیف اختصاصی بسیاری از مراکز و دفاتر تبلیغی، فرهنگی و تحقیقاتی بویژه در موضوع فرهنگ و تبلیغات اسلامی، خواستار توقف این رویه شد و افزایش سالانه بودجه و اعتبار آنها را مورد انتقاد قرار داد. نگرش و ملاحظات رییس‌جمهور وقت در مجلس، جدی گرفته نشد و نمایندگان از آن زمان تاکنون دست‌ودلبازانه افزایش قابل توجهی به بودجه اینگونه مراکز رو به افزایش اختصاص می‌دهند.
در سال‌جاری پزشکیان بار دیگر ندای مشابهی را سر داد و بی آنکه به دستگاه و سازمان خاصی اشاره کند، باب گله‌گذاری از مراکزی که برونداد روشن و ملموسی را ندارند، گشود. پزشکیان اگر می‌خواهد ایده او در نطفه خفه نشده و حرف‌هایش همانند رییس‌جمهور اسبق به بوته فراموشی سپرده نشود، باید تا قبل از ارائه لایحه بودجه به مجلس، ابتدا در جلسات سران قوا طرح و برنامه مشخص خود را برای تهیه بودجه انقباضی و کاهش هزینه‌های جاری از محل تجدیدنظر در بودجه و اعتبار دستگاههای پرشمار فرهنگی، آموزشی، تحقیقاتی و تبلیغاتی تبیین کند و در صورت حصول توافق، موافقت ضمنی مقام رهبری را نیز برای آن اخذ کند.
طرح مسئله در جلسه سران قوا این معنای ضمنی را در پی دارد که دو قوه دیگر نیز آستین بالا بزنند و تا حد امکان از گسترش تشکیلات سازمانی خود اجتناب کنند و صرفه‌جویی در هزینه‌های جاری فقط به قوه مجریه خلاصه و محدود نشود. در صورت همراهی و همدلی سه قوه، طرح اولیه دولت در مقیاس ملی توسعه می‌یابد و همه بخش‌های دولتی و حاکمیتی را در برمی‌گیرد.
با چنین فرضی جلب موافقت کلی مقام رهبری، کمک زیادی به همراهی مجلس برای طرح تجمیع و ادغام نهادها و سازمان‌ها و یا توقف امتداد طولی و عرضی آنها می‌کند. در اینصورت نمایندگان مُهر بطلان بر لایحه بودجه نزده و از تغییر و دگرگونی دلبخواه آن خودداری خواهند کرد.
لازم نیست در سال آینده همه اهداف «طرح کوچک سازی نظام حکمرانی» از جمله دولت، یکباره اجرایی شود، اولا این کار ناممکن و رویایی است ثانیا باید هوشیارانه پیامدهای اجتماعی و روانی آن بدقت محاسبه و تحلیل شود. ثالثا این کار می‌تواند از نهادهای تبلیغی و ترویجی با ادغام و یا عدم افزایش بودجه آنها آغاز شود که باید بیشترین همراهی را برای حفظ مصالح کشور بردارند.
کافی است سه قوه گام اول را بردارند تا با ایجاد شرایط ذهنی مناسب در جمعیت میلیونی کارکنان دستگاه‌ها، در سالهای بعد این رویه ادامه یابد و «دولت فربه» با رژیم مناسب کوچک و کوچکتر شود و از آن پس سمت و سوی اعتبارات به بخش‌های تولیدی و کارآفرین متمایل شود.
عزم و اراده نظام حکمرانی کشور برای تحقق ایده «دولت چابک» که البته مرارت و پیچیدگی خاص خود را دارد، می‌تواند معنابخش این بیت از نظامی گنجوی خطاب به دولتمردان کنونی باشد.
سایه خورشید سواران طلب ٫ رنج خود و راحت یاران طلب(نظامی)
وعده دولت کوچک و چابک کی فرامیرسد؟
