سینماآنلاین ایران تجربه می‌کند: پخش استریم« خروج»

رونق تجارت الکترونیک و صنایع سرگرمی بر بستر اینترنت، در دوران ترکتاری ویروس کرونا و تعطیلی بسیاری از کسب‌و‌کارها امری بدیهی به شمار می‌رود. فعالان عرصه نمایش آنلاین فیلم و سریال در ایران با الگو گرفتن از همتایان خود در کشورهای توسعه یافته درصدد برآمده‌اند تا ضمن انتشار روزانه عناوین جدید ایرانی و خارجی، دست به تجربه تازه‌ای بزنند که پیش از این با عنوان«Day and Date Release« اجرایی شده بود و به معنای نمایش همزمان فیلم در اینترنت و سینماها بود. در همین راستا شمارش معکوس برای نمایش استریم فیلم سینمایی «خروج» از سوی سامانه‌های آنلاین شروع شده‌است. تازه‌ترین ساخته ابراهیم‌حاتمی‌کیا با نام «خروج» فعلأ قید نمایش ‌عمومی در زنجیره سینماهای کشور را زده است و بنابه تصمیم سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده این فیلم موسسه هنری اوج، امکان نمایش مدیریت شده اینترنتی آن فراهم شده است.

قبل از «خروج» فیلم‌هایی دیگری خروج کرده بودند

برخلاف پاره‌ای از اعلام نظرات «خروج» اولین فیلمی نیست که با بیرون زدن از نوبت اکران، راه دیگری را برای ارتباط با مخاطب یافته‌است، پیش از این فیلم‌های دیگری مستقیما راه نمایش ‌خانگی را پیش گرفتند که در بین آنها فیلم‌های کودک و نوجوان سهم و ‌وزن بیشتری دارند.

به عنوان مثال در بسته‌ای از فیلم‌هایی که در آستانه سال نو بنیاد سینمایی فارابی در اختیار پلتفرم‌های آنلاین فیلم و سریال قرارداد، فیلم سینمایی« فرزند خوانده »ساخته وحید نیکخواه آزاد و «قفل‌ساز» به کارگردانی غلامرضا رمضانی یا فیلم«رویای سینما» و «آوای زندگی» از علی‌شاه حاتمی از معطل ماندن در صف اکران چیزی عایدشان نشد و قبل از آنها هم فیلمی اپیزودیک از همین دو فیلمساز و مسعود کرامتی، بنام «گنجشکک‌اشی‌مشی» سال گذشته بعد از نمایش‌های جشنواره‌‌ای در نمایش‌خانگی دیده‌شد.

جدا از فیلم‌های گروه سنی کودک و نوجوان، فیلم‌سینمایی‌ «عقاب‌صحرا» محصول ۱۳۹۱ بنیاد فارابی و ساخته مهرداد خوشبخت اخیراْ در سامانه‌های آنلاین بارگذاری شد و حسرت هشت ساله اکران آن بر دل عوامل آن ماند.

فیلم‌های اکران نشده دیگری را می‌توان یافت که حتی قبل از عرضه در نمایش خانگی در سبد خرید تلویزیون قرار گرفته‌اند و همزمان فرصت اکران و دیده‌شدن در نمایش خانگی را بطور خودخواسته از دست داده‌اند.

ویژگی‌های استثنایی «خروج»

«خروج» اثر کارگردان شاخص سینمای ایران به دلایل عدیده‌ای قابل قیاس با نمونه فیلم‌هایی که از آنها نامی به میان آمد، نیست زیرا فیلم روز سینمای ایران است و به دلیل اعتبار کارگردان و ارزش‌های هنری فیلم، تماشاگران خود را در صورت اکران داشت و فروش متوسط آن حداقل تضمین شده بود. .«خروج» پس از اکران هم می‌توانست به رغم نمایش محدود آنلاین با ارزش افزوده مکتسبه، حقوق آن به بالاترین‌ قیمت پیشنهادی از سوی خریداران در نمایش ‌خانگی واگذار شود.

اقدام سرمایه‌گذاران به رغم ماهیت دولتی یا عمومی آنها، در روزهای خانه‌نشینی میلیونها خانوار ارزش ویژه‌ای دارد و رفتاری قابل ستایش است. این عمل می‌تواند الگوی خوبی برای سایر تهیه‌کنندگان بویژه نهادهای دولتی و عمومی باشد تا فیلم‌هایی که برای پرده بزرگ ساخته‌نشده‌اند راهی اینترنت شوند و به تقویت روحیه مردم و کاهش عوارض روحی و روانی ماندن آنها در قرنطینه های خانگی کمک کند

تدابیری از این دست معامله‌ای دو سر سود را برای سرمایه‌گذار و مخاطب به همراه دارد.

تمهیدات پیش‌بینی شده برای نمایش آنلاین

بنابه اعلام ناشران اینترنتی انتشار نسخه اینترنتی فیلم سینمایی «خروج» فقط بصورت استریم و به مدت ۲۴ ساعت برای هر کاربر و خریدار بلیط فیلم امکانپذیر است. بنا به پیش‌بینی‌های صورت گرفته لینک استریم این فیلم به جز دو سامانه موجود می‌تواند در اختیار سایر پلتفرم‌های آنلاین قرارگیرد. همچنین تهیه کننده فیلم در مدت نمایش اینترنتی در پنل اختصاصی خود می‌تواند از تعداد بلیط فروخته شود مطلع گردد و واریزی سهم خود را در حسابش ملاحظه کند.

برنامه‌نویسان تلاش کرده‌اند تا با رمزگذاری فیلم تا حد امکان مانع از دنلود فیلم شوند و در صورت سرقت محصول پیشاپیش با هماهنگی یوتیوب و سازمان تنظیم مقررات در داخل هیچ سایتی اجازه واگذاری لینک دانلود را به کاربران نداشته باشد.

تهدیدات نمایش آنلاین

به رغم تدابیر لازم متاسفانه با وجود ریکوردرها و نرم‌افزارهای ویژه امکان سرقت فیلم منتفی نیست و کمترین عارضه آن نمایش فیلم در تلویزیون‌های فارسی زبان ماهواره‌ای است که از الان روبه‌صفتانه در کمین لقمه تازه نشسته‌اند. مضافا که کانال‌های تلگرامی هم مترصد بهره‌برداری از موقعیت هستند و برای مقابله با آنها انرژی زیادی باید صرف شود.

به این ترتیب حتی اگر تهدید یکی از سینماداران مبنی بر عدم نمایش فیلم‌هایی از این دست در اکران عمومی نبود، اکران عمومی «خروج» در آینده به احتمال زیاد منتفی است و تهیه‌کننده تنها می‌تواند به فروش رایت تلویزیونی و نیز واگذاری رایت نمایش‌خانگی فیلم اکتفا کند.

استقبال از فیلم در هاله‌ای از ابهام

کاربرانی که مشترک سرویس‌های آنلاین هستند و هزینه‌ای را برای اشتراک مدت دار پرداخته‌اند، نخستین کسانی بودند که به این اقدام پلتفرم‌ها واکنش نشان دادند و خرید بلیط ۱۲ هزار تومانی را برنتابیدند. با این حال در صورت شفاف ‌سازی پلتفرم‌های نمایش‌دهنده، در نخستین روزهای اجرای طرح مشخص خواهد شد که میزان استقبال از نمایش آنلاین و استریم «خروج» چقدر خواهد بود و کسانی که حاضر نبودند ۱۰ هزار تومان برای خرید نسخه فیزیکی آثار سینمایی بپردازند آیا حاضرند برای فیلمی که امکان دانلود و ذخیره‌سازی آن را ندارند، متحمل هزینه شوند. مدیر یکی از پلتفرم های آنلاین با توجه به استقبال مردم از کنسرت‌های آنلاین در ده روز گذشته خوشبین است که طرح جدید نیز در کانون توجه کاربران اینترنت در داخل قرار گیرد و تهیه کنندگان و صاحبان آثار سینمایی آماده نمایش فیلم هایشان در بسترهای موجود شوند.

تداوم نمایش اینترنتی

بعد از اعلام آمادگی استارتاپ‌های آنلاین فیلم و سریال برای نمایش تولیدات سینمای ایران، دولت نیز گام دوم را برداشت و از پرداخت بلاعوضی معادل ۲۰ درصد ارزش قرارداد بین تهیه‌کنندگان و سامانه‌های آنلاین خبر داد. واکنش‌ تهیه‌کنندگان به این تصمیم سازمان امورسینمایی در روزهای نیمه تعطیل کسب‌و‌کارها چندان جدی نبوده است و همه آنها به نوعی منتظر هستند که قرارداد پیشنهادی پلتفرم‌ها برای اجرایی شدن طرح یاد شده چه ویژگی و مزیت‌هایی برای آنها دارد و آیا با مجموع پرداخت سرویس‌های آنلاین و کمک دولت، اصل سرمایه مصروف شده برای تولید فیلم با لحاظ مدت زمان خواب سرمایه، قابل برگشت هست یا اینکه ابهامات احتمالی همین توقع حداقلی را هم برآورده نمی‌سازد. آنچه که فعلاْ مشخص است آن است که هیچ تاریخ روشنی برای روشن شدن چراغ سالن‌های سینما وجود ندارد و بطور طبیعی در صورت آغاز به کار سینماها تمام سازوکارهای موجود برای اکران فیلم برهم خواهد خورد و نظامات تازه‌ای برای نمایش عمومی فیلم‌ها باید اندیشیده شود. بنابراین انتظار طولانی مدت برای  رسیدن به نوبت اکران  قطعا تهیه‌کنندگان را به صرافت نمایش اینترنتی فیلم‌هایشان خواهد انداخت و اگر رابطه دو سر سودی را برای خود و ناشر اینترنتی دریافت کنند، به آن تن خواهند داد.

در صورت موفقیت نسبی طرح نمایش آنلاین شاید یکبار برای همیشه معضل نمایش فیلم‌های ارزان و نامناسب برای اکران در سینماها حل شود و بارگذاری آنها در سامانه‌های استریم راه را برای استفاده بهینه از ظرفیت موجود ۶۰۰ سالن سینما در کشور فراهم سازد.

در یک جمع‌بندی اکران اینترنتی«خروج» تجربه‌ای برای سینمای آنلاین ایران است تا از مسیر آزمون و خطا، راه را برای اصلاح ساختار اقتصاد سینما بویژه در زمینه پخش و توزیع گشوده شود.

روزانه های سینمایی را در تلگرام دنبال کنید: http://t.me/cinemadailyir