سعید رجبی فروتن“مصاحبه با یک خبرنگار در حوزه اجتماعی تجربه تازه ای بود که در سالجاری رخ داد. خبرنگار این روزنامه کنجکاو بود که جواب این پرسش ها را اخذ کند. پاسخم به سوالات او به شرح زیر بود.”
– اقبال مردم به آثار روز جهان به صورت زیرنویس چه پیامی دارد؟ سانسور اخلاقی؟ سانسور محتوایی؟ عجله برای دیدن فیلم‌های جدید؟ افزایش سطح عمومی سواد؟
این اقبال نشان از علاقه مردم دنیا به سینما فارغ از ابعاد و جنبه های سیاسی و فرهنگی هر فیلم دارد. پویایی صنعت و اقتصاد سینما از گذشته تا حال و پایداری ریشه در همین اشتیاق عمومی به سینما دارد که در بعضی از کشورها از جمله آمریکا و هندوستان تبدیل به نوعی مزیت اقتصادی برای این دو کشور شده است و سود و درآمدهای فراوانی را برایشان به همراه داشته است. از سویی سرمایه گذاری عظیم شرکت ها و کمپانی های تولید فیلم در امر تبلیغات و بازاریابی فیلم ها سبب تشدید علاقه مردم به تماشای فیلم شده است و در این میان سوداگران هم در تنور داغ تقاضای انبوهی که وجود دارد، نان خود را می چسبانند.
همچنین اقبال مردم به نسخه زبان اصلی فیلم ها و یا زیرنویس، نشان از افزایش قشر تحصیل کرده و آشنا به زبان انگلیسی در کشورمان دارد. مشاهده شده است که بسیاری از علاقمندان طالب تماشای فیلم با صدای اصلی هستند تا ضمن شنیدن دیالوگ های فیلم از فضای موسیقیایی آن نیز لذت ببرند. از یاد نبریم که سیاست های سینمایی کشور در سه دهه گذشته همواره معطوف حمایت از سینمای ملی بوده است و فضا و مجالی برای نمایش فیلم خارجی فراهم نگشته است. به این خاطر علاقمندان فیلم های خارجی با اطمینان از اینکه امکان دیدن فیلم های خارجی را در سالن های سینما نداشته و نسخه کوتاه و اصلاح شده تلویزیونی آنها نیز شباهت چندانی با نسخه اصلی ندارد! ترجیح شان این است که از مجاری دیگری فیلم های مورد نظرشان را جستجو کنند.
منتظر نماندن مردم برای عرضه نسخه دوبله، اقتصاد این حوزه و آینده دوبلاژ ایران را به مخاطره نمی‌اندازد؟
دوبله ایران سالهاست که رونق گذشته را ندارد. از زمان رواج صدابرداری سر صحنه در تولید فیلم های ایرانی، حذف اکران فیلم خارجی در سینماها و کاهش عرضه عناوین خارجی در شبکه ویدیویی، فعالیت دوبلورهای حرفه ای به فیلم و سریال های خارجی سیما محدود شده است. مضافاً که در همین بازار کار محدود نیز دوبلورهای جوان و غیرحرفه ای با کمترین دستمزد دریافتی عرصه را برای پیشکسوتان دوبله تنگ کرده اند.
تماشای نسخه اصلی چه پیامدهای اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی دارد؟
تماشای نسخه اصلی فیلم ها زمانی که به یک هنجار عمومی بدل گردد و دایره آن به فیلم بین های حرفه ای محدود نگردد، این عارضه را در پی دارد که تماشاگران عادی و بی دفاع را مقهور فرهنگ بیگانه کند و پیوند آنها را با ریشه های فرهنگ و هویت ملی دچار گسست کند. مضافاً که محصولات سینمایی غربی فقط در آثار ارزشمند هنری و واجد ارزش های محتوایی و زیبایی شناختی خلاصه نمی شود و انبوهی از فیلم های مبتذل و مستهجن را هم شامل می شود.
عادت جدید پیگیری و تماشای سریالهای روز خارجی را چگونه تحلیل می‌کنید؟
عادت جدید تا حدی برگرفته از تحولات فناوری است و وسایل و شیوه های جدیدی که برای تماشای فیلم پدیدار شده است، سبب سهولت دسترسی به فیلم و تماشای آن در شرایط مختلف شده است. در این بین رواج شبکه های اجتماعی و به اشتراک گذاردن نظرات و واکنش ها پیرامون فیلم ها و سریال ها به تب تماشای این آثار دامن زده است. البته سرآمد شیوع این عادت نفوذ ماهواره و اینترنت در بین مخاطبان و کاربران در سراسر دنیا و از جمله ایران است.
سریال‌ها در تغییر سبک زندگی مردم بیش از فیلم موثر هستند؟
تغییر سبک زندگی امری تدریجی است و طیفی از عناصر و عوامل در آن دخیل هستند. پیش از این نظریه ای در علوم ارتباطات تحت عنوان “گلوله جادویی” مطرح بود و این عقیده را ترویج می داد که مخاطبان رسانه های جمعی بشدت از پیام آنها متاثر می شوند و در حالتی انفعال گونه تسلیم محتوای رسانه ای قرار می گیرند. در ادامه نظریه های دیگری صحت این نظریه را زیر سوال برده و تاثیر پذیری عمیق مخاطب از پیام های رسانه ای را منکر شدند. نظریه های جدید بر این باورند که مخاطب بر اساس شناخت و گرایش های فکری و ذوقی خود حالتی تعامل گونه با محصول رسانه ای دارد و تاثیر پذیری وی از رسانه با شدت و ضعف همراه خواهد بود.
بنابراین فیلم های خارجی را چنانچه در متن فرهنگ غربی قرار دهیم و مخاطب تعلق خاطری به فرهنگ و علائق هویتی خود نداشته باشد، ضریب نفوذ آن در ذهن و اندیشه او محسوس خواهد بود.
همان گونه که تماشای فیلم‌های روز جهان، سینمای ایران را از چشم مردم انداخت، سریالهای مطرح هم سیما را پشت سر خواهند گذاشت یا مخاطب فرق دارد؟
-به موجب نظریه ای جهان شمول در علوم ارتباطات هیچ رسانه ای جای رسانه دیگر را اشغال نکرده و در صدد حذف آن برنمی آید.. عدم استقبال از فیلم های ایرانی به تحلیل جداگانه ای نیازمند است و به حاشیه رفتن آن ناشی از نفوذ فیلم های خارجی نیست. بنابراین در ساحتی که تکثر و تنوع رسانه ای قابل مشاهده است، مخاطب بسته به اینکه چه محصولی و با چه کیفیتی در بازار رسانه ای عرضه شده است، دست به انتخاب زده و محصول مورد علاقه خود را برمی گزیند.
اضافه کردن نظر