مکتوب هفته پنجم

امیر با مادرانه آمد

همین مدتی پیش بود که در معرفی موسسه هنر هشتم نوشته بودم؛ موسسه هنر هشتم در دهه هشتاد یکی از رکورد داران دریافت پروانه نمایش بود ولی با به حاشیه رفتن فیلم خارجی در شبکه ویدیویی، فعالیت های موسسه در دهه ۹۰ بشدت کاسته شد.

این روزها فیلم ویدیویی “مادرانه” که از زمان ساخت آن چهار سال می گذرد، به بازار عرضه شده است. فیلمی که یکی از تهیه کنندگان آن امیر زم مدیر موسسه هنر هشتم است. یکی از نویسندگان فیلم خسرو نقیبی از نویسندگان و منتقدان سینمایی کشور است. در ترکیب بازیگران نسبتاً خوب عمل شده است. فقط مشخص نیست که چرا فیلم با تاخیری چند ساله به دست مخاطب علاقه مند رسیده است. “مادرانه” یادآور دورانی است که موسسات ویدیو رسانه تولید فیلم برای شبکه را در دست کار خود قرار داده بودند تا به تدریج برای مخاطب شبکه ذائقه سازی کنند.

به هر حال “مادرانه”، “تهران دربست” و “هیلانه” سه فیلمی هستند که این هفته در خلاء فیلم سینمایی ایرانی از خریدارن در مراکز عرضه دلبری کردند.

در پاسخ به یک پرسش

روزانه های سینمایی به زعم خویش در یادداشتی تحت عنوان “همه آثار پرمخاطب سال ۹۳” فهرستی از ۱۰ عنوان سینمایی را ارائه کرد. پرسشی که در این میان برای بعضی از خوانندگان ممکن است پیش آید این است که چرا نامی از “رستاخیر” در فهرست نیامده است. فیلمی که رکورد دار بیشترین نامزدهای دریافت سیمرغ بود و در پایان نیز سیمرغ هایی از جمله بهترین کارگردانی، بازیگری، فیلمبرداری، موسیقی و… را دریافت کرد. دلیل این امر آن است که از مدتی پیش نغمه های مخالفت و اعتراض برای نمایش چهره بعضی از اولیا و امامزادگان در این فیلم برخاسته است و بعید نیست پروسه اکران عمومی فیلم را دچار وقفه و اشکال کند. به نظر می رسد؛ با استفتا از رهبر انقلاب و اذن ایشان بتوان از چالش کنونی عبور کرد.

از این نکته که بگذریم مخاطب ایرانی فاصله زیادی از تماشای مکرر سریال مختارنامه نگرفته است و قدری اشباع بصری پیرامون موضوع عاشورا پدید آمده است. مضافاً که فقدان عناصر درام، به کار ارزنده و قابل تحسین درویش لطمه زده است. اگر مشکل اصلی فیلم رستاخیز حل شود و ممانعتی در کار نباشد، می توان امیدوار بود که در ماههای محرم و صفر سال آتی، به برکت شور حسینی کاستی های فیلمنامه به چشم مشتاقان حسینی کمتر بیاید و سالن های سینما در کشور همانند مساجد و تکایا و حسینیه ها مملو از تماشاگر گردد. از یاد نبریم که در هنگامه جنایات ضد شیعی نیروهای تکفیری و سلفی در دنیای اسلام، رستاخیر پاسخی دندان شکن به جنود ابلیس و سپاه اشقیاست.

جشنواره همزمان از نگاه دیگر

در مقابل نظریه قابل تاملی که اکران گسترده فیلم های جشنواره در ۳۱ مرکز استان کشور را به فیلم سوزی شبیه می داند و این اقدام را آسیب رسان به اقتصاد سینما در اکران عمومی فیلم ها در سال پیش رو می بیند، می توان به این واقعیت اشاره کرد که تعدادی از فیلم هایی که در جدول نمایش فیلم ها در شهرستانها قرار گرفته اند، ممکن است اکران عمومی آنها به زودی رخ ندهد و یا در شهرستانها بعضاً به نمایش درنیایند. این ادعا در باره فیلم های بخش “نگاه نو” بیشتر صادق است. فیلم هایی که به قصد گیشه ساخته نشده اند و اقبال عمومی را در نمایش عمومی در پی ندارند و به همین خاطر ممکن است اکران آنها بصورت محدود در چند سینمای تهران عملی گردد. خبرهایی که از استانها می رسد گویای اشتیاق عمومی برای دیدن فیلم هایی است که در تهران موفق نشان داده و در کورس رقابت جوایز بیشتری را از آن خود کرده اند. به همین خاطر نمایش فیلم های کم مخاطب با فرض ارزش های فرهنگی و زیبایی شناختی آنها، برای سینما دوستان حرفه ای در شهرستانها فرصت مغتنمی است.

گزینه روی میز       

حواشی پدید آمده در جشنواره فیلم اخیر نشان داد که فارغ از اینکه چه دولت و با کدام سوگیری سیاسی در راس کار باشد، مدیریت سینما نمی تواند بی توجه به مسائل پدید آمده بی گدار به آب زده و محض اطمینان خاطر جمعی اندک، مصالح مهمتری را در نظر نگیرد. این مسئله ربطی به شجاعت یا محافظه کاری ذاتی مدیران سینمایی و میزان مقبولیت دولت ها نزد مردم ندارد. پیچیدگی و تعارض ها در فهم و دریافت مسائل اجتماعی و فکری از یکسو و سایه سنگین سیاست همواره شرایط را مستعد بروز تناقض ها و اختلاف نظرهای جدی پیرامون موضوع و یا اتفاقاتی خاص می سازد. در سه دهه گذشته فیلم های زیادی را می توان مثال زد که در یک دولت موانع نمایش آنها برطرف و اسباب عیش و طرب هواداران آن فیلم ها مهیا شده است اما هنوز آفتاب عمر همان دولت به لب بام نیفتاده فیلم های تازه ای به محاق توقیف گرفتار آمده اند.!

این دور و تسلسل همواره با ظهور و افول دولت ها عجین بوده و تا لحظه نگارش این سطور ادامه داشته است. در علم مدیریت نظریه ای به نام مدیریت اقتضایی شهرت دارد که بر اساس آن وظیفه مدیر در شرایط پیچیده آن است که بداند چه نوع تصمیم و یا اقدامی را در موقعیت خاص، شرایط و زمان خاص جهت تحقق اهداف مدیریتی اجرا نماید. فیدلر واضع نظریه مدیریت اقتضایی شاید نداند که نظریه او در ایران دائماً کاربرد داشته و از جمله گزینه های همیشه حاضر بر روی میز کار مدیران فرهنگی ماست.!

این بار انیمیشنی بی نقاب

بعد از مدت ها که “روزانه های سینمایی” به عمد کمتر در باره انیمیشن های خارجی در شبکه نمایش خانگی صحبت می کرد و دلیل آن برای کاربران این سایت کاملاً روشن است، خوشبختانه یکی از انیمیشن های پرمخاطب ۲۰۱۳ با مجوز سازمان سینمایی به بازار عرضه می شود. “ابری با احتمال بارش کوفته قلقلی ۲ ” با مدیریت دوبله امین قاضی و آنونسی که ابوالحسن تهامی آن را گفته است، در دو هفته آینده از سوی موسسه قرن ۲۱ توزیع می شود. خاطر نشان می سازد، موسسه مزبور حقوق ویدیویی انیمیشن ابری با … را رسماً خریداری کرده است. روزانه های سینمایی در باره کیفیت دوبله این انیمیشن آماده دریافت نقد و نظر کاربران علاقمند است.

خانم ها مقدمند

خوب نیست در حالی که خانم مریلا زارعی سطح بازیگری زنان در سینمای ایران را چند پله بالا برده است و یکی از بهترین فیلم های جشنواره سی و دوم  به مدد خلاقیت خانم نرگس آبیار به گنجینه آثار ماندگار سینمای ایران افزوده شده است، در ترکیب داوران جشنواره شاهد حضور هیچ سینماگر زنی نباشیم.

چهار کارگردان زن در جشنواره امسال فیلم داشتند. خانم ها بنی اعتماد، افشار زاده، آبیار و تینا پاکروان در غیاب خانم ها بدیعی، میلانی، درخشنده و شاه حسینی در جشنواره امسال خوش درخشیدند. بیش از یکصد زن دیگر در مشاغل و حرفه های هنری و فنی  سینمای ایران به کار اشتغال دارند، براستی جای خانم ها در هیات داوری جشنواره کجاست؟ در حالیکه جشنواره فیلم فجر در کانون توجه رسانه های پرشمار داخلی و خارجی است، غفلت از اقدامی چنین بدیهی در دولت تدبیر پذیرفتنی نیست.