انیمیشن سینمایی «یوز» چند روز مانده به جشنواره فیلم کودک و نوجوان اصفهان اکران خود را آغاز کرد و عملا به این رویداد توجه نکرد و قید جوایز احتمالی آن را زد. در این یادداشت به دلایل این تصمیم و تحلیل آن از سوی تهیهکننده و سرمایهگذاران فیلم پرداختهام.
جشنواره فیلم کودک و نوجوان در اصفهان به کار خود پایان داد و در روز اختتامیه برگزیدگان خود را شناخت.
از اتفاقات جالب این دوره از جشنواره آن بود که امسال داوران فقط یک انیمیشن سینمایی را لایق دیپلم افتخار دانستند، این در حالی بود که همزمان با جشنواره، انیمیشن «یوز» در اکران عمومی صدر جدول را به خود اختصاص داده است.
انیمیشن «افسانه سپهر» که اولین بار در جشنواره فیلم فجر سال گذشته به نمایش درآمد، در سی و هفتمین جشنواره فیلم کودک اصفهان موفق به دریافت هیچ جایزهای نشد. در مقابل انیمیشن سینمایی یوز که این روزها مورد توجه خانوادهها قرار گرفته و گوی سبقت را از کمدیها ربوده است، ترجیح داد بدون چشمداشت به جشنوارهی خاص و جوایز آن، مستقیما در برابر قضاوت مردم قرار گیرد. این پرسش مطرح است که چرا عوامل فیلم یوز از شرکت در جشنواره خودداری کردند و عطای آن را به لقایش بخشیدند. گفته شده است که تهیهکننده یوز آغاز سال تحصیلی را فرصتی استثنایی برای نمایش عمومی فیلمش دانسته و از قضا جواب دلگرم کنندهای از مخاطبان گرفته است.
رضا ارژنگی کارگردان کرمانی این انیمیشن گفته است:
«اکران فیلم نه به خاطر مسائل مالی که فقط به خاطر حق بیتالمال که از مردم هزینه کردیم و فیلم را ساختیم باید برای بچهها اکران میکردیم. به نظرم خیلی خودخواهانه است که من به خودم فقط فکر کنم و از چند پله بالا بروم به من جایزه بدهند و از من تقدیر کنند، هرگز نمیخواهم، اما در حال حاضر در ۴۲۵ سینما در سراسر ایران اکران است و من بسیار از این بابت خوشحالترم، تا همین الان بچههای بسیار زیادی فیلم را دیدند.»(در گفتگو با سینما اعتماد)
قطعا با حضور انیمیشن یوز جشنواره کودک میتوانست شور و حال بیشتری را به خود ببیند و خبر دروی جوایز از سوی تهیهکننده و کارگردان یوز در اخبار رسانهای پربسامد شود. با این حال نه حوزه هنری تمایلی به حضور در جشنواره کودک داشته است و نه بنیاد سینمایی فارابی به عنوان برگزار کننده، اصراری بر این حضور کرده است.
از یاد نبریم سرمایه این فیلم را مرکز انیمیشن سوره و ویستامدیا وابسته به ایرانسل تامین کردهاند و این سرمایهگذاران برای بازگشت سرمایه و هزینه کرد آن در پروژههای بعدی، اکران یوز را در اولویت قرار داده و کنش اقتصادی را بر کسب وجهه و اعتبار از جشنواره ارجح دانستهاند.
از یادمان نرفته است که در سالهای دور از اهرم اجبار و الزام فیلمها برای شرکت در جشنوارههای سینمایی استفاده میشد و وعده و وعیدهای رنگارنگ به صاحبان فیلمهای داده میشد. تصمیم تیم مدیریتی انیمیشن یوز در ظاهر شاید لطمهای به جشنواره کودک زده و لااقل عیار بخش انیمیشن آن را پایین آورده است اما اکران گسترده فیلم در بیش از ۴۰۰ سالن، علاوه بر رونق سینماها و تنوع سبد اکران، تامین خوراک سالم برای سرگرمی کودکان ایران و والدین آنها را در پی داشته است.
البته چشمپوشی از شرکت در جشنواره این پیام ضمنی را هم در خود دارد که جشنواره کودک اعتبار و شکوه گذشته خود را ندارد و ارزش افزودهای برای فیلمها خلق نمیکند. شاید جدا شدن راه «یوز» از جشنواره اصفهان، تلنگری به دبیر جشنواره بزند تا به تعبیر اهل تجارت، «ریبرندینگ» کند و تا جشنواره بعد فکری اساسی برای احیای نام و آوازه آن کند.
نقد انیمیشن یوز مسئله جداگانهای است و در جای خود باید به آن پرداخت. همانطور که عدهای از بزرگسالان مدافع محیط زیست، منتقد فیلم هستند و اعتقاد دارند که انیمیشن به علل کمیابی یوز در پهنه ایران زمین نپرداخته و بدون اشاره به تصمیمات اشتباه دولتها، همه تقصیرها را گردن مردم و شکارچیان انداخته است.!
